Jya: Punhi/Kabir Jayanti | ज्या: पुन्हि/कवीर जयन्ती | २०८१ असार ८ | Hamro Patro

कवीर जयन्ती/ज्या: पुन्हि

कबीर जयन्ती : आउनुहोस् सन्त कबीरलाई नजिक बाट चिनौँ
सन्त कबीरलाई जनमानसमा कबीर दास वा कबीर साहेब भनेर चिनिन्छ। कबीरदासको जन्मको बारेमा यकिनका साथ केही भन्न सकिन्न । जनविश्वास अनुसार ज्येष्ठ महिनाको पूर्णिमालाई कबीर जयन्तीका रूपमा मनाउने गरिन्छ ।

कबीरको जन्मसँग सम्बन्धित कथा
कबीर दासजी को जन्मको बारेमा पक्का केही भन्न सम्भव छैन। तैपनि, एक किंवदन्ती अनुसार, सन्त कबीर दासले ज्येष्ठ महिनाको पूर्णिमाको दिन काशीको लहरतारा पोखरीको कमलको फूलमा आफ्ना आमाबाबु निरु र नीमालाई भेटेका थिए। यस दिन उनीहरूलाई निमा र निरु नामक जुलाहे दम्पतीले ग्रहण गरेको बताइएको छ । कबीर दास जी को हुर्काउने उहाँ नै हुनुहुन्थ्यो। त्यसैले यस दिनलाई कबीर जयन्तीका रूपमा मनाइन्छ।

कबीर दासजी को दोहांहरुको महत्त्व
छोटा, छन्दमा अनि अर्थपूर्ण सरल काव्यिक पङ्क्तिलाई दोहां भनिन्छ । कबीर दासजीले मध्यकालीन भारतको सामाजिक, धार्मिक र आध्यात्मिक जीवनमा अमूल्य योगदान दिए। आफ्नो दोहोरी, विचार र जीवनीले तत्कालीन सामाजिक, आर्थिक, धार्मिक र आध्यात्मिक क्षेत्रमा क्रान्तिको थालनी गरेका थिए । उनले मध्ययुगीन भारतको तत्कालीन समाजमा व्याप्त अन्धविश्वास, रूढीवाद, पाखण्डको कडा विरोध गरे।

कबीर दासजीले त्यस अवधिमा भारतीय समाजमा विभिन्न धर्म र सामाजिक मानिसहरू बिच आपसी सद्भाव र भाइचाराको लागि मार्ग प्रशस्त गरेका थिए। हिन्दु धर्म, इस्लाम, हिन्दु धर्ममा मूर्ति पूजाको विरोध गर्दै, सबै धर्ममा व्याप्त कुकृत्य र पाखण्डलाई आक्रमण गर्दै आफ्ना रचनाहरूलाई अघि सारे ।कबीर दासजीले सामाजिक कुरीतिमाथि प्रहार गर्दै ‘धाइ अखर प्रेमका पढेसो पण्डित हो’ भन्ने सन्देश दिएका थिए । प्रेम र मानवतालाई सबैभन्दा माथि राख्दै भारत वर्षमा समानता र सभ्यताको बिगुल फुक्ने कबीर आज पनि आफ्ना कविताहरू माझ जीवित छन् ।

भारत वर्षको भूमि तपो भूमि (तपोवन) को नामले विश्वभर प्रसिद्ध छ। यहाँ धेरै सन्त, महात्मा, पिर पैगम्बरको जन्म भएको थियो। सबैले भाइचारा, प्रेम र सद्भावको सन्देश दिएका छन् । सन्त कबीरदासजी पनि यिनै सन्तहरूमध्ये एक हुन। महात्मा कबीर समाजमा फैलिएको देखावटीका कट्टर विरोधी थिए । उनी लेखक र कवि थिए । उहाँका दोहाँहरूले व्यक्तिलाई जीवनमा नयाँ प्रेरणा दिन्थ्यो।

अनुयायी
कबीरदास जीलाई हिन्दु र मुस्लिम दुवै सम्प्रदायमा समान सम्मान थियो। दुवै सम्प्रदायका मानिसहरू उहाँका अनुयायी थिए। यही कारण उनको मृत्युपछि उनको शवलाई लिएर विवाद भएको थियो । उनको अन्तिम संस्कार हिन्दु रीतिरिवाजअनुसार गर्नुपर्छ भन्ने हिन्दुहरूले भने र मुस्लिमहरूले भने मुस्लिम संस्कारअनुसार गर्नुपर्छ । तर यस झडपमा जब उनको शवबाट चादर हटाइयो, तब मानिसहरूले त्यहाँ फूलको थुप्रो परेको देखे।यो कबिरजीले दिएको एक धेरै शक्तिशाली सन्देश थियो कि हरेक मान्छे एक फूल जस्तै हुनुपर्छ ( सबैलाई स्वीकार्य, सबै धर्महरूको लागि समान भावना भएको। पछि त्यहाँबाट आधा फूल हिन्दु र आधा मुस्लिमले लिएर आफ्नै तरिकाले अन्तिम संस्कार गरे।