शीतल निवासमा भएको बैठकमा पूर्वप्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीलाई अन्तरिम सरकारको नेतृत्व दिने सहमति भएको छ। राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलको आह्वानमा भएको बैठकमा संसद् विघटनको विषयमा मतभेद भए पनि संविधानअनुसार कसरी अघि बढ्ने भन्नेबारे छलफल भएको थियो। सहभागीहरूमा राष्ट्रपति पौडेल, प्रधानसेनापति, सुशीला कार्की र कानुनविद् ओमप्रकाश अर्याल थिए।

एसिया कपको खेलमा बङ्गलादेशले हङकङलाई सात विकेटले पराजित गर्‍यो। हङकङले २० ओभरमा १४३ रन बनायो। बङ्गलादेशले लिटन दासको ५९ रनको मद्दतले लक्ष्य पछ्याउँदै १७ ओभरमै जित हासिल गर्‍यो। यो जितसँगै बङ्गलादेशले अबुधाबीमा पहिलोपटक टी–२० अन्तर्राष्ट्रिय जित दर्ता गरेको हो।

काठमाडौँ उपत्यकामा कर्फ्यु जारी छ तर निषेधाज्ञाको समय घटाइएको छ। राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल र प्रधान सेनापति अशोक राज सिग्देलबीच जेनजी समूहसँगको वार्ताबारे छलफल भयो। नेपाल-भारत सीमामा भन्सार जाँचपास पुनः सुरु भएको छ। जेनजी आन्दोलनमा मृत्यु हुनेको संख्या ३४ पुगेको छ भने खाद्यान्न अभाव र मानसिक स्वास्थ्य समस्याहरू बढ्दै गएका छन्।

जेनजीका नाममा भएको प्रदर्शनका क्रममा देशभरका विभिन्न कारागार र प्रहरी कार्यालयबाट भागेका झण्डै १५ हजार कैदीबन्दी र थुनुवामध्ये आज राति ८ बजेसम्म एक हजार ५६७ जनालाई नियन्त्रणमा लिइएको छ। नियन्त्रणमा लिइएकामा एक हजार ५०९ कैदीबन्दी र ५८ थुनुवा छन्। अझै पनि करिब १२ हजार ५३३ कैदीबन्दी र ७९५ थुनुवा फरार छन्।

लेखले नेपालका प्रमुख घटनाक्रमहरूको जानकारी दिन्छ, जसमा राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलको राजनीतिक उथलपुथलबीच शान्त रहन आग्रह गरिएको छ। यसमा जेनजी आन्दोलन, नेपाल-भारत सीमामा भन्सार जाँचपास पुनः सुरु भएको र अशान्तिका कारण खाद्यान्न अभावको चिन्ता समेटिएको छ। लेखले आन्दोलनबाट उत्पन्न मानसिक स्वास्थ्य समस्याहरू र राजनीतिक समाधानका लागि संवैधानिक प्रक्रियाको महत्त्वलाई पनि जोड दिएको छ।

विवेकशील साझा पार्टीले पूर्वप्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीको नेतृत्वमा अन्तरिम नागरिक सरकार गठन गरी राजनीतिक गतिरोध अन्त्य गर्न अपिल गरेको छ। उनीहरूले लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको सुनिश्चिततालाई प्राथमिकता दिनुपर्नेमा जोड दिएका छन् र सैनिक शासनको विरोध गरेका छन्। पार्टीले जेन–जी आन्दोलनमाथि दमन गर्ने सुरक्षाकर्मी र राजनीतिक व्यक्तिहरूविरुद्ध छानबिनको माग गरेको छ।

नेपाल-भारत सीमामा रोकिएका मालवाहक ट्रकहरूको भन्सार जाँचपास प्रक्रिया सुरक्षा चिन्ता र कर्मचारी अभावका कारण रोकिएको थियो, जुन पुनः सुरु भएको छ। यसले नेपालमा अत्यावश्यक वस्तुहरूको आपूर्ति सहज बनाउने अपेक्षा गरिएको छ। भारतीय पक्षमा कुनै प्रतिबन्ध थिएन, तर नेपाली पक्षको ढिलाइले सयौँ ट्रकहरू सीमामा रोकिएका थिए।

प्रधानसेनापति अशोकराज सिग्देलले बिहीबार साँझ राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलसँग भेट गरे। भेटमा सेनापतिले जेनजी समूहसँगको वार्ताबारे जानकारी गराए। राष्ट्रपतिले संवैधानिक दायराभित्र रहेर समस्याको समाधान गर्न पहल गर्न आग्रह गरे। शीतल निवासमा आगजनीपछि राष्ट्रपति सुरक्षित स्थानमा छन् र त्यहीँ सेनापति पुगेका थिए।

भारत र श्रीलङ्कामा हुने महिला एकदिवसीय विश्वकपमा सबै महिला म्याच अफिसियलहरूले खेल सञ्चालन गर्नेछन्। आईसीसीले नौ देशका चार म्याच रेफ्री र १४ अम्पायरको टोली घोषणा गरेको छ। यो कदमले क्रिकेटमा लैङ्गिक समानता प्रवद्र्धन गर्नेछ। प्रतियोगिता सेप्टेम्बर ३० देखि नोभेम्बर २ सम्म चल्नेछ।

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको राजीनामापछि संसदबाहिरबाट अन्तरिम प्रधानमन्त्री नियुक्त गर्ने छलफल सुरु भएको छ। 'जेन जी'का प्रतिनिधिहरू, जस्तै मेडिकल व्यवसायी दुर्गा प्रसाई र धरानका मेयर हर्क साम्पाङले पूर्वप्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीलाई उम्मेदवारको रूपमा प्रस्ताव गरेका छन्। तर 'जेन जी'का प्रतिनिधिहरूबीचको विभाजनले नयाँ सरकार गठन प्रक्रिया ढिलाइ गरेको छ।

जेन–जी अभियन्ता सुदन गुरुङले संविधान खारेज नगरी सरकार गठन गर्नुपर्ने बताएका छन्। उनले आन्दोलन संविधान खारेज गर्ने नभई संशोधन गर्ने रहेको बताए। गुरुङले पूर्वप्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीको नेतृत्व स्वीकार्न तयार रहेको र संसद् विघटन मुख्य माग भएको बताए।

नेपालको २०७२ को संविधान संशोधनको विषय केपी ओली सरकारको पतनपछि चर्चामा छ। जेनजी आन्दोलनका कारण अन्तरिम सरकार गठन प्रक्रिया अघि बढेको छ। राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले संवैधानिक समाधानमा जोड दिएका छन् भने राजनीतिक नेताहरूले वर्तमान संविधानबाटै समस्याको समाधान खोज्नुपर्ने बताएका छन्। सेनाले छलफल गरिरहेको छ र विगतका संविधानहरूको ऐतिहासिक सन्दर्भ पनि प्रस्तुत गरिएको छ।

प्रधानन्यायाधीश प्रकाशमानसिंह राउतले नेपालको न्यायिक इतिहासका महत्त्वपूर्ण दस्ताबेजहरू नष्ट भएको बताएका छन्। उनले अदालतलाई पुनः सञ्चालनमा ल्याउने प्रतिबद्धता जनाउँदै भदौ २९ गतेदेखि अत्यावश्यक मुद्दा दर्ता र सुनुवाइ सुरु गर्ने बताएका छन्। आगजनीबाट जोगिएका अभिलेखहरूको संरक्षणमा खटेका सबैलाई धन्यवाद दिएका छन्।

नेपालमा हालैका प्रदर्शनहरूले निजी क्षेत्रको सम्पत्तिमा ठूलो क्षति पुर्‍याएको छ, जसको क्षति दशौँ अर्ब रुपैयाँ अनुमान गरिएको छ। व्यवसायीहरूले शान्ति सुरक्षा पुनर्बहाली र निर्बाध ढुवानी तथा व्यवसाय सञ्चालनका लागि सेनाको सहयोगको माग गरेका छन्। होटल, सुपरस्टोर र मिडिया कार्यालयहरूमा भएको क्षतिले शान्ति सुरक्षाको तत्काल आवश्यकता देखाएको छ।

बीस जना नागरिक अगुवाले जेन-जि आन्दोलनपछि सहमति संसद्बाट अनुमोदन गराएर चुनावमा जानुपर्ने अपिल गरेका छन्। उनीहरूले सरकारको हिंसात्मक प्रतिक्रिया निन्दा गर्दै न्यायिक छानबिनको माग गरेका छन्। अपिलले राजनीतिक दल, नागरिक समाज र बौद्धिक समुदायबीच संवाद गरी अन्तरिम सरकार गठन गर्न जोड दिएको छ, लोकतान्त्रिक र संवैधानिक प्रक्रियाको सुनिश्चितता गर्दै।

नेपालको सबभन्दा ठूलो मल्टिप्लेक्स चेन क्युएफएक्स अनिश्चितकालका लागि बन्द गरिएको छ। जेन-जी आन्दोलन र त्यसपछि उत्पन्न परिस्थितिका कारण सबै थिएटरहरू अर्को सूचना नआउँदासम्म बन्द हुनेछन्। खरिद गरिएका टिकटहरू कार्यालय पुनः सुरू भएपछि पूर्ण रूपमा फिर्ता गरिनेछ। असुविधाको लागि माफी माग्दै सबैलाई सुरक्षित रहन अनुरोध गरिएको छ। दोस्रो ठूलो चेन आइएनआई पनि बन्द गरिएको छ।

जेनजी आन्दोलनपछि नेपालका धेरै प्रहरी कार्यालयहरू सञ्चालनमा आउन सकेका छैनन्। हतियार र पोशाक लुटिएका कारण अपराध अनुसन्धानमा कठिनाइ भएको छ। करिब १२,८०० कैदीबन्दी जेलबाट भागेका छन् जसले अपराध बढ्ने चिन्ता बढाएको छ। सर्वसाधारण सुरक्षा बारे चिन्तित छन् भने पूर्व डीआईजी हेमन्त मल्ल ठकुरीले प्रहरीको मनोबल बढाउनुपर्ने बताएका छन्।

काठमाडौंको नेपाली सेनाको मुख्यालयअगाडि 'जेनजी'का दुई समूहबीच झडप भएको छ। एक समूहले अन्तरिम सरकारको प्रमुखमा पूर्वप्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीको नाम प्रस्ताव गरेको थियो, जुन अर्को समूहले अस्वीकार गर्‍यो। विवादका कारण झडप भए पनि अहिले स्थिति शान्त रहेको जिल्ला प्रहरी परिसर काठमाडौंले जनाएको छ।

नेपाली राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीका कप्तान रोहित पौडेलले देशको एकता र सार्वभौमसत्ताको रक्षा गर्न छिटो र बुद्धिमानीपूर्वक काम गर्नुपर्ने बताएका छन्। उनले थप हानी वा आक्रमण रोक्न र बुद्धिमानीपूर्वक नेतृत्व चयन गरेर राम्रो र बलियो नेपाल बनाउन एकजुट हुनुपर्ने बताए।

'जेनजी'को प्रदर्शनका क्रममा ढालिएको दाङको घोराही उपमहानगरपालिका–१५, दामोदर चोकको प्रहरी बिट बिहीबार बिहान (भदौ २६) व्यवस्थापन गर्दै प्रहरी टोली। तस्बिर कुलदीप न्यौपाने/रासस।

काठमाडौँको तीनकुने क्षेत्रमा एक दम्पती झुन्डिएको अवस्थामा मृत फेला परेका छन्। ह्वाइट हाउस स्कुल नजिकै एउटै पासोमा झुन्डिएको अवस्थामा उनीहरूलाई स्थानीयले देखेपछि सुरक्षाकर्मीलाई खबर गरेका थिए। सेना र प्रहरीको टोलीले घटनास्थलको मुचुल्का गरेका छन्। मृतकहरूको परिचय खुलेको छैन र शव पोस्टमार्टमका लागि त्रिवि शिक्षण अस्पताल पठाइनेछ।

नेपाली सेनाले माइतीघरको सुरक्षा व्यवस्था कडा बनाएको छ। ठाउँठाउँमा चेक जाँच भइरहेको छ। ठूलो संख्यामा सेना परिचालित छन्। सिंहदरबार जाने कर्मचारीहरूलाई परिचयपत्र देखाएर मात्र प्रवेश दिइएको छ। केही राजनीतिक नेताहरूले संविधानको रक्षाका लागि माइतीघरमा भेला हुन आह्वान गरेका छन्।

म्याग्दीको बेनी नगरपालिका–४, तातोपानीमा रातभर परेको अविरल वर्षाका कारण आएको बाढीले एक होटेल क्षतिग्रस्त भएको छ। श्रीस होटेलका सञ्चालक तथा वडा सदस्य प्रेम श्रीसले सबै सामान पूर्ण रूपमा क्षति भएको जानकारी दिए। बाढीले सडक समेत अवरुद्ध भएको छ। यो घटनाले प्राकृतिक प्रकोपको गम्भीर प्रभावलाई उजागर गर्दछ।

रामेछाप कारागारमा सेनाले गोली चलाउँदा दुई कैदीको मृत्यु भएको छ। कैदीहरूले बाहिर जान पाउनुपर्ने माग गर्दै आन्दोलन गर्दा झडप भएको थियो। १२ जना घाइते भएका छन्। देशभरका कारागारबाट कैदीहरू भागिरहेका छन्, नख्खु कारागार रित्तिएको छ र केन्द्रीय तथा जिल्लाका कारागारबाट पनि कैदीहरू भाग्ने प्रयास गरिरहेका छन्।

बुधबार रातिदेखि परेको अविरल वर्षाका कारण गुल्मीको कालीगण्डकी करिडोर सडकमा पहिरो जाँदा सडक अवरुद्ध भएको छ। कालीगण्डकी गाउँपालिका–२ स्थित राक्सेमा पहिरो खसेपछि यातायात पूर्ण रूपमा अवरुद्ध भएको हो। प्रहरी टोलीले पहिरो पन्छाउन प्रयास गरिरहेको छ तर लगातारको वर्षाले समस्या उत्पन्न गरेको छ। स्थानीय निर्माण कम्पनीले वर्षा रोकिएपछि सडक सुचारु गर्न तयारी अवस्थामा रहेको जनाएको छ।

प्रदर्शनकारीहरूले काठमाडौँको नयाँ बानेश्वरमा रहेको संसद् भवनमा आगजनी गरेपछि भित्री भाग पूर्ण रूपमा जलेको छ। यसका कारण प्रतिनिधि सभा र राष्ट्रियसभा बैठक अनिश्चितकालका लागि स्थगित गरिएको छ। आगजनीबाट भएको क्षतिको तस्बिरहरू लेखमा प्रस्तुत गरिएको छ।

रामेछाप जिल्ला कारागारमा बिहीबार बिहान कैदीबन्दीहरूले सामूहिक रूपमा भाग्ने प्रयास गरे। नेपाली सेनाले गोली चलाएर नियन्त्रणमा लिँदा एक दर्जनभन्दा बढी कैदीबन्दी घाइते भए। कैदीबन्दीहरूले भित्रका ताला फोडेर मुख्य गेट तोड्न खोज्दा सेनाले गोली चलायो। तीन जनाको अवस्था गम्भीर छ र सबै कैदीबन्दी अहिले नियन्त्रणमा छन्।

झापामा भएको सवारी दुर्घटनामा ५९ वर्षीय राम श्रेष्ठको मृत्यु भएको छ। मेची राजमार्गमा मोटरसाइकल अनियन्त्रित भई दुर्घटना हुँदा उनी इलामबाट घर फर्कदै थिए। जिल्ला प्रहरी कार्यालयका अनुसार बुधबार राति भएको यो दुर्घटनामा श्रेष्ठको मृत्यु भएको हो।

नेपालमा जेनजी आन्दोलनले ३० जनाको मृत्यु र ठूलो क्षति पुर्याएको छ। प्रदर्शनकारीहरूले सरकारी र निजी सम्पत्तिमा आक्रमण गर्दा भाटभटेनी सुपरमार्केट र सीजी इलेक्ट्रोनिक्सजस्ता व्यवसायहरूमा ठूलो नोक्सानी भएको छ। व्यवसायीहरूले शान्ति स्थापना गर्नुपर्ने आवश्यकता औंल्याएका छन्। स्थिति समाधान गर्न व्यवसायिक समुदायबीच छलफल भइरहेको छ।

स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले जेनजी प्रदर्शनपछि ३० जनाको मृत्यु र एक हजारभन्दा बढी घाइतेहरूको उपचार भएको जनाएको छ। देशभरका २९ अस्पतालमा यो घटना भएको हो। हाल २७४ जना घाइतेको उपचार भइरहेको छ भने ७१९ जना उपचारपछि घर फर्किसकेका छन्। सबैभन्दा धेरै उपचार निजामती कर्मचारी अस्पताल, ट्रमा सेन्टर र एभरेष्ट अस्पतालमा भएको थियो।

कञ्चनपुरको गड्डाचौकी नाकाबाट भारत प्रवेशमा रोक लगाइएको छ। नेपालमा 'जेनजी' आन्दोलनपछि भारतीय एसएसबीले सीमा नाकामा कडाइ गर्दै नेपालीलाई भारत प्रवेशमा रोक लगाएको छ। भारतबाट फर्किने नेपाली नागरिकलाई परिचयपत्र अनिवार्य गरिएको छ भने भारत जानेले आधार कार्ड देखाउनुपर्नेछ।

झापाको भद्रपुरका देउकुमार लिङ्देनको फार्ममा रायोको साग बिक्रीका लागि तयार भएको छ। उनले एक बिघा जमिनमा साग लगाएका छन् र यसपालि ३० लाख रुपैयाँ आम्दानी गर्ने लक्ष्य राखेका छन्। मलेसियाबाट फर्किएपछि उनले २०७३ मा खेती सुरु गरेका थिए र वार्षिक रूपमा राम्रो आम्दानी गर्दै आएका छन्। उनको फार्मले १८ जनालाई रोजगारी दिएको छ।

'सेभ आवर कन्स्टिट्युशन' समूहले संविधान जोगाउन काठमाडौंको माइतीघरमा प्रदर्शनको आह्वान गरेको छ। समूहले सामाजिक सञ्जालमार्फत सहभागी हुन आह्वान गरेको हो। यसअघि जेनजी समूहले भ्रष्टाचारविरुद्ध आन्दोलन गर्दा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले राजीनामा दिएका थिए। तर अन्तरिम सरकारको नेतृत्वमा सहमति जुट्न सकेको छैन।

'सेभ आवर कन्स्टिट्युशन' समूहले संविधान जोगाउन काठमाडौंको माइतीघरमा प्रदर्शनको आह्वान गरेको छ। समूहले सामाजिक सञ्जालमार्फत सहभागी हुन आह्वान गरेको हो। यसअघि जेनजी समूहले भ्रष्टाचारविरुद्ध आन्दोलन गर्दा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले राजीनामा दिएका थिए। तर अन्तरिम सरकारको नेतृत्वमा सहमति जुट्न सकेको छैन।

सुदूरपश्चिम प्रदेशका सात पहाडी जिल्ला जोड्ने भीमदत्त राजमार्गअन्तर्गत गोदावरी–खानीडाँडा सडक खण्ड दुई वर्षपछि स्तरोन्नति गरिएको छ। पहिरोले क्षतिग्रस्त सडक मर्मत गरी पर्खाल लगाएर फराकिलो बनाइएको छ। भूमिगत पानी व्यवस्थापन र बायो–इन्जिनियरिङ जस्ता उपायहरू अपनाई जमिनलाई स्थिर बनाइएको छ।

जेनजी आन्दोलनका क्रममा चितवनको भरतपुर कारागारबाट भागेका चार कैदीबन्दी सुनौलीस्थित भारतीय सीमा सुरक्षा बल (एसएसबी) को नियन्त्रणमा छन्। चारै जना भारतीय मूलका हुन्। दुई जना गाँजा तस्करी र दुई जना दुर्घटना गराएको आरोपमा छन्। एसएसबीले भारतमा कुनै आपराधिक रेकर्ड नभएको भन्दै नेपाल प्रहरीलाई हस्तान्तरण गर्न ढिलाइ गरिरहेको छ।

कञ्चनपुरको गड्डाचौकी नाकाबाट भारत प्रवेशमा रोक लगाइएको छ। नेपालमा ‘जेनजी’ आन्दोलनपछि भारतीय एसएसबीले सीमा कडाइ गरेको छ। भारतबाट फर्किने नेपालीलाई परिचयपत्र अनिवार्य गरिएको छ भने भारत जानेलाई आधार कार्ड चाहिन्छ। चार जना भागेका व्यक्तिहरूलाई एसएसबीले नियन्त्रणमा लिई नेपाल प्रहरीलाई जिम्मा लगाएको छ।

नेपालमा जारी जेनजी आन्दोलनले ३० जनाको मृत्यु र हजारभन्दा बढी घाइतेको कारण बनेको छ। वार्ताको आह्वान भए पनि औपचारिक वार्ता हुन सकेको छैन। आन्दोलनले राजनीतिक परिवर्तन ल्याएको छ, जहाँ पूर्वप्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीलाई अन्तरिम नेताका रूपमा प्रस्ताव गरिएको छ। साथै, हतियार बरामद गरिएको र काठमाडौंमा कर्फ्यु जारी गरिएको छ।

मधेस प्रदेशका विभिन्न जेलबाट ९२६ भन्दा बढी कैदीबन्दी भागेका छन्। सप्तरीबाट १०५, रौतहटबाट २६४ र महोत्तरीबाट ५७५ जना भागेका छन्। प्रशासनले ६२ जनालाई फिर्ता ल्याएको छ। जेलभित्र आन्दोलन र तोडफोड गरी कैदीहरू भागेका थिए। सुरक्षा निकायले नियन्त्रणमा लिन प्रयास गरिरहेको छ।

मधेस प्रदेशका विभिन्न जेलबाट ९२६ भन्दा बढी कैदीबन्दी भागेका छन्। सप्तरीबाट १०५, रौतहटबाट २६४ र महोत्तरीबाट ५७५ जना भागेका छन्। प्रशासनले ६२ जनालाई फिर्ता ल्याएको छ। जेलभित्र आन्दोलन र तोडफोड गरी कैदीहरू भागेका थिए। सुरक्षा निकायले नियन्त्रणमा लिन प्रयास गरिरहेको छ।

राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देनले हालको संसद विघटन र संविधान खारेज गर्नुपर्ने माग गर्दै 'जेनजी' को सहमतिमा अन्तरिम सरकार र संविधान ल्याउनुपर्ने प्रस्ताव गरेका छन्। उनले २०४६ सालपछिका नेताहरूको सम्पत्ति छानबिन गर्न र प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी प्रधानमन्त्रीको व्यवस्था गर्न जोड दिएका छन्।

पूर्वप्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’की छोरी गंगा दाहालको घरमा मृत भेटिएका व्यक्तिको पहिचान खुलेको छ। जलेको अवस्थामा भेटिएका व्यक्ति काभ्रेका सरोज खत्री हुन्। उनको शव पोष्टमार्टमका लागि पाटन अस्पतालमा राखिएको छ। मंगलबार उग्र प्रदर्शनपछि दाहालको घरमा आगजनी भएको थियो।

नेपाली सेनाले काठमाडौं उपत्यकाका तीनै जिल्लामा निषेधाज्ञा कायमै राखेको छ। कर्फ्यु बेलुका ७ बजेदेखि बिहान ६ बजेसम्म लागू गरिएको छ भने अत्यावश्यक कामका लागि बिहान ६ देखि १० र बेलुका ५ देखि ७ बजेसम्म आवतजावत गर्न पाइनेछ। एम्बुलेन्स, दमकल, खाद्यान्न ओसारपसार लगायतका अत्यावश्यक सेवाहरू सञ्चालन गर्न पाइनेछ।

स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले हालैका प्रदर्शनमा परी ३० जनाको मृत्यु र एक हजारभन्दा बढी घाइते भएको जनाएको छ। देशभरका २९ अस्पतालमा उपचार गरिएको छ। हाल २७४ जना अस्पतालमा भर्ना छन् भने ७१९ जना उपचारपछि घर फर्किएका छन्। प्रदर्शनको हिंसात्मक घटनामा यी क्षति भएका हुन्।

करिब १४ महिना अघि बंगलादेशले नेपालको वर्तमान जस्तै राजनीतिक र संवैधानिक संकटको सामना गर्यो। प्रधानमन्त्री शेख हसिनाको राजीनामापछि सेनाको संलग्नतामा अन्तरिम सरकार गठन भयो। लेखले नेपालमा आन्दोलन र संवैधानिक सीमाबद्धताबीच नयाँ सरकार गठनको चुनौतीलाई बंगलादेशको अनुभवसँग तुलना गर्दै चर्चा गरेको छ।

राजनीतिक परिवर्तनपछि काठमाडौं तनावग्रस्त छ। बौद्ध, चुच्चेपाटी र नक्सालमा अशान्ति छ भने बानेश्वर र सिंहदरबार शान्त छन्। विभिन्न स्थानमा आगलागी जारी रहँदा स्थानीयहरूमा त्रास फैलिएको छ। नेपाली सेनाले सुरक्षा नियन्त्रण गर्दै मुख्य क्षेत्रहरूमा शान्ति कायम गर्न प्रयास गरिरहेको छ।

जेनजी आन्दोलनका क्रममा लुटिएका हतियारहरू काठमाडौँको महाराजगन्ज र माछापोखरीबाट नेपाली सेनाले बरामद गरेको छ। लुटपाटमा संलग्न चार व्यक्तिलाई पक्राउ गरिएको छ र देशभरबाट ७३ थान हतियार बरामद भइसकेको छ। धुलिखेल कारागारमा झडपपछि स्थिति नियन्त्रणमा आएको छ र भागेका कैदीबन्दीहरूको खोजी कार्य जारी छ।

नेपाली सेनाले देशका विभिन्न जिल्लाका कारागारबाट फरार भएका ३०३ कैदीबन्दीलाई पक्राउ गरेको छ। सेनाको जनसम्पर्क निर्देशनालयले सप्तरी, सुनसरी, रुकुम (पश्चिम), कपिलवस्तु र म्याग्दीमा कैदीबन्दी पक्राउ गरेको जानकारी दिएको छ। डिल्लीबजार कारागारमा लागेको आगो पनि सेनाको प्रयासमा नियन्त्रणमा आएको छ।

लुम्बिनी प्रदेशमा हालैका प्रदर्शनहरूले पाँच वर्षभन्दा कम पुराना सरकारी संरचनाहरूमा ठूलो क्षति पुर्याएको छ। कार्यालयहरू, पार्टी मुख्यालयहरू र राजनीतिक नेताहरूका घरहरूलाई आगजनी र तोडफोडको निशाना बनाइएको छ। यस अशान्तिले कैदीहरू जेलबाट भागेका छन् र रुपन्देही, दाङ र कपिलवस्तु लगायतका जिल्लाहरूमा व्यापक विनाश भएको छ।

नेपालमा जेनजी आन्दोलनका कारण हालसम्म ६३३ जना घाइते भएका छन् जसमा ३८७ जना डिस्चार्ज भएका छन्। स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार हाल अस्पतालमा १९६ जना भर्ना भएका छन् र २५ जनाको निधन भएको छ। सिभिल अस्पताल र राष्ट्रिय ट्रमा सेन्टर लगायतका अस्पतालहरूमा घाइतेको चाप बढेको छ। पाटन अस्पतालले ३३ जनालाई व्यवस्थापन गरेको छ।