मच्छरको टोकाईवाट सर्ने एउटा अत्यन्त खतरनाक रोग, औंलो विरुद्धको दिवस संसारभरि २५ एप्रिलमा मनाईन्छ । औंलोलाई अंग्रेजीमा मलेरिया भनिन्छ, आउनुहोस गएका वर्ष अनि दशकमा लाखौको ज्यान लिएको यस रोगका वारेमा केही वात मारौ आजको दिन विशेष वार्तालापमा ।
एनोफेलिस मच्छर या भनौ लामखुट्टेको टोाईवाट यस संक्रमण मान्छेमा सर्दछ, र सन् २०१५ को अध्यन अनुसार संसारभरिमा अझै पनि ९१ बढी देशमा मलेरियाको संक्रमण रहेको पुष्टी गरेको छ ।
आशालाग्दो कुरा के हो भनें समयमै उपचार पाएमा मलेरिया निको हुन सक्दछ तथापी विकासोन्मुख देशहरुमा चेतनास्तरमा कमी, स्वास्थोपचारको अभाव, गरिबी अनि हेलचेक्राईका कारणले मृत्यूको सख्याँ आशातित घट्न सकेको छैन् ।
मलेरिया विरुद्धको खोप नलगाएका ब्यक्तिहरुमा यसको संक्रमणको दर उच्च हुन्छ, मलेरिया ओसार्ने मच्छरले टोकेको ७ देखि १५ दिन भित्र यसका लक्षणहरु देखिन्छन् । यसका लक्षणहरुमा रक्तअल्पता, श्वास प्रश्वासमा समस्या, सेरिबरल मलेरिया आदि हुन्छन् । सन् २०१५ सम्ममा त लगभग संसारका आधी जनसख्याँनै मलेरियाको जोखिममा थिए, वालवालिका, गर्भवती आमाहरु, एच आईभी संक्रमितहरु लगायत जमेको पानी वरपर बस्ने अनि सरसफाईम ध्यान नदिने र घुमन्ते मान्छेहरु यस रोगको उच्च जोखिममा रहन्छन् ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनको सन् २०१६ को एक अध्यन अनुसार संसारभरिमा २ करोड १२ लाख मलेरिया संक्रमित रहेको र ४ लाख २९ हजार ले ज्यान गुमाईसकेको तथ्याकं छ । अफ्रिमा महादेशमा यसको प्रकोप अझ वढी छ ।
मलेरियाको रोकथाम र बच्नकालागी ओषधी अनि रसायन प्रयोग गरिएको झुल या मच्छरदानी प्रयोग गरेर भित्र सुत्ने र घर वरिपरि सरसफाई गर्ने, पानी जम्न नदिने र समय समयमा मलेरिया सार्ने मच्छरहरुलाई भगाउने किटनाशक रसायन छर्कने गर्न सकिन्छ । भावी पुस्तालाई मलेरियावाट जोगाउन खोप लगाउन जरुरी छ । मलेरियाका किटाणुहरु शरीरमा छिरेपछी क्रमश कलेजोमा जान्छन् । सुस्तरि मुल रक्त प्रवाहमा छिरेर यिनीहरुले रातो रक्त कोशिकामा हमला गर्दछन् । बेलैमा उपचार नभएमा यस संक्रमणले सजिलै ज्यान लिन्छ, हामी सबैजना सतर्क हुन जरुरी छ ।
सन् २००७ मा तात्कालिन अमेरिकी राष्ट्रपती जर्ज डब्लु बुशको नेतृत्वमा हरेक वर्ष एप्रिल २५ लाई मलेरिया दिवसको रुपमा मनाउने क्रम शुरु भएको हो ।
आज संसारभरि विभिन्न जनचेतना मुलक कार्यक्रम गर्दै मलेरिया दिवस मनाईन्छ, नेपालमा पनि स्वास्थ्य सँघ सस्था अनि कर्मचरीहरुले विभिन्न कार्यक्रम अनि घरदैलो जनचेतना गरेर खबर पूर्याँउछन् ।
अल्छी गरेर मच्छर दानी प्रयोग नगरी सुत्ने बानी नगरौ, घर वरपर सफा राखौं, स्वास्थ्य सस्थामा जाँच गराऔ अनि वाहिर बस्दा पुरा कपडा लगाऔ । आफू पनि वचौ र अरुलाई पनि वचाऔ
हाम्रो पात्रोकालागी सुयोग ढकाल
Liked by:
