Pradosh Vrata/World Elder Abuse Awareness Day | प्रदोष व्रत/विश्व अग्रज दुर्व्यवहार जागरुकता दिवस | २०८० जेठ ३२ | Hamro Patro

प्रदोष व्रत/विश्व अग्रज दुर्व्यवहार जागरुकता दिवस

प्रदोष भनेको के हो ?
त्रयोदशीलाई प्रदोष भनिन्छ । एकादशीमा विष्णुलाई स्मरण गरिन्छ भने प्रदोषमा शिवको स्मरण गरिन्छ । प्रदोष काल सूर्यास्त हुनुभन्दा ४५ मिनेट अगाडि सुरु हुन्छ र सूर्यास्तको ४५ मिनेटपछि समाप्त हुन्छ। प्रदोष कथा चन्द्रमाको क्षय हुने रोग अर्थात् चन्द्रमाको प्रभाव कम हुँदै जाने अवस्थामा भगवान् शिवले त्रयोदशीका दिन चन्द्रमाको रोग निवारण गरिदिनुभएको शास्त्रमा उल्लेख छ । यस कारणले हरेक महिनाको त्रयोदशीमा भगवान् शिवको स्मरण गर्दै प्रदोष व्रत लिइन्छ।

प्रदोष व्रत कहिले गर्ने ?
प्रदोष व्रतको पूजा आफ्नो नगरको सूर्यास्तको समय अनुसार प्रदोष कालमा गर्नुपर्छ।

प्रदोषमा के नगर्ने ?
प्रदोषको समयमा भगवान् शिवको पूजा नगरी भोजन नगर्नुहोस्। व्रत बस्दा खाना, नुन, खुर्सानी आदिको सेवन नगर्ने ।

प्रदोष व्रतमा पूजा गर्दा थालमा के-के राख्ने ?
पूजा थालीमा अबीर, चन्दन, कालो तिल, फूल, धतुरा, बिल्व पत्र, शमी पत्र, जनै, दीप, कपूर, अगरबत्ती र फलफूल राखेर पूजा गर्ने ।

विश्व अग्रज दुर्व्यवहार जागरुकता दिवस

विश्व वृद्ध दुर्व्यवहार जागरूकता दिवसको इतिहास
विश्व वृद्ध दुर्व्यवहार जागरूकता दिवस, जुन १५, २००६ मा एल्डर दुर्व्यवहार रोकथाम र विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनको लागि अन्तर्राष्ट्रिय नेटवर्क द्वारा सुरु गरिएको वार्षिक पहल हो। ६६ को १२७ प्रस्तावमा, संयुक्त राष्ट्र महासभाले त्यो मितिलाई विश्व वृद्ध दुर्व्यवहार जागरूकता दिवसको रूपमा तोकेको छ, जुन दिन पुरानो पुस्ताको कुनै पनि प्रकारको दुर्व्यवहारको विरोधमा सम्पूर्ण विश्वले आवाज उठाउनेछ भनिएको छ ।

संयुक्त राष्ट्र सङ्घको अन्तर्राष्ट्रिय कार्य योजनाले वृद्ध दुर्व्यवहारलाई जनस्वास्थ्य र मानव अधिकारको मुद्दाको रूपमा वर्णन गरेको छ। संसारमा वृद्धहरूको सङ्ख्या सन् २०३० सम्ममा १ दशमलव ४ बिलियन हुने अपेक्षा गरिएको छ। अनुसन्धानले सुझाव दिन्छ कि ४ देखि ६ प्रतिशत वृद्धहरू कुनै न कुनै प्रकारको दुर्व्यवहारबाट पीडित छन्, जसमध्ये धेरै जसो रिपोर्ट नगरिएका छन्।

यस वर्षको नारा
"Closing the Circle: Addressing Gender-Based Violence (GBV) in Older Age Policy, Law and Evidence-based Responses".
मानव जीवनचक्रमा आधारित रहेर लैगिंक हिंसालाई सम्बोधन गर्दै अग्रज माथि हुने दुव्र्यबहारलाई कम गर्न कानुनी र प्रमाणमा आधारित कदमहरू चालौं भन्ने अर्थको नाराका साथ यस वर्ष सबै समुदाय र राष्ट्रहरूलाई अग्रजमैत्री नीति ल्याउन र कार्यान्वयन गर्न आव्हान गरिएको छ ।

एल्डर दुर्व्यवहार के हो ?
वृद्ध दुर्व्यवहार आर्थिक, भावनात्मक, शारीरिक र यौन रुपमा हुन सक्छ। यसमा उपेक्षित व्यक्तिहरू र आफूलाई बेवास्ता गर्नेहरू ९आत्म(उपेक्षा० पनि समावेश हुन्छन्। सामाजिक अलगाव, आर्थिक वा भावनात्मक तनाव, र डिमेन्सियाले वरिष्ठलाई दुर्व्यवहारको लागि कमजोर बनाउन सक्छ।

वृद्ध दुर्व्यवहारका नतिजाहरू गम्भीर हुन्छन्स् दुर्व्यवहार गरिएका वृद्ध वयस्कहरूलाई अस्पतालमा भर्ना हुने सम्भावना दोब्बर हुने , नर्सिङ होममा जाने सम्भावना चार गुणा र मृत्युको सम्भावना तीन गुणा बढी हुन्छ। जबकि अध्ययनहरूले देखाउँदछ कि दुर्व्यवहार गर्नेहरू मध्ये ६० प्रतिशत परिवारका सदस्यहरू छन्, दुर्व्यवहार जुनसुकै अवस्थामा पनि हुन सक्छस् वृद्ध वयस्कको आफ्नै घर वा वरिष्ठ बस्ने समुदायमा पनि हुनसक्छ ।

नेशनल सेन्टर फर एल्डर अब्यूजका अनुसार ६५ वर्षभन्दा माथिका १ मिलियन र २ मिलियन अमेरिकीहरू हेरचाह वा सुरक्षाको लागि भर परेका व्यक्तिहरूद्वारा घाइते, शोषण वा दुर्व्यवहार भएका थिए। नेपालमा पनि यस्ता अध्ययनहरु हुन जरुरी छ ।

नेपालमा अग्रज जनसख्याँ अधिकारको कानुन
यो ज्येष्ठ नागरिक ऐन, २०६३ (२००६) नेपालको संसद्ले ज्येष्ठ नागरिकको संरक्षण र सामाजिक सुरक्षा र उनीहरूमा निहित ज्ञान, सीप, क्षमता र अनुभवको सदुपयोग गरी उनीहरूप्रतिको विश्वास, सम्मान र सद्भाव अभिवृद्धि गर्ने सम्बन्धमा तत्काल व्यवस्था गर्न बनेको हो।

यद्यपि यी कानुनहरू कार्यान्वयनको पक्षमा सबै जना थप जुझारु र संवेदनशील भएर लाग्न जरुरी छ । बृद्धबृद्धाको पहुँच बढाउने अनि आँसु नझर्ने वातावरण बनाउने कार्य गरौँ , आजै वाट सम्पूर्ण आमा,बुवा, दिदीबहिनी, काकाकाकी लगायत सबै अग्रजहरूमा नमन ।

हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकाल