आशुतोष काफ्ले - Nov 22 2024 परिचयः
‘रमाइला दिन’ एउटा कथा सङ्ग्रह हो । यो किताबका लेखक रञ्जुश्री पराजुली हुनुहुन्छ । यो किताब बाल संसार प्रा. लि काठमाडौँले बजारमा ल्याएको हो । यो किताबमा पाँचवटा कथाहरू रहेका छन् । जसमा कृष्णाष्टमीकाे दिन, रमाइलाे इन्द्रजात्रा, तिहारकाे रमझम, श्रीपञ्चमीकाे राैनक र रङैरङकाे हाेली कथाहरू छन् । याे कथा सङ्ग्रहमा १८ पाना रहेका छन् । सबै कथाहरू चाडपर्वसँग सम्बन्धित छन् । हरेक चाडपर्वहरू पौराणिकका साथै सामाजिक पक्षका बारेमा लेखिएका छन् ।
पात्रहरूः
यस कथाका पात्रहरू शङ्कर, उमेश, उमेशको बुबा, हिरण्याक्ष, हिरण्यकश्यपु, प्रह्लाद र होलिका हुन् ।
कथावस्तुः
‘रङैरङकाे हाेली’ कथामा शङ्करलाई फागु पूर्णिमा चाड निकै मन पर्छ । होलीका लागि भनेर उसले धेरै पैसा जम्मा गरेको हुन्छ । होलीको तयारीका लागि ऊ आफ्नो साथी उमेशको घर जान्छ । घरमा उमेशको बुबा पनि भेट्छ । शङ्करले होली खेल्ने कुरा गरेपछि बुबा खुसी हुनुहुन्छ । उहाँले चाडपर्व मनाउनु राम्रो कुरा हो तर होलीको नाममा नराम्रो घटना घटाउनु राम्राे हाेइन भन्नुहुन्छ । शङ्कर र उमेशले कुनै पनि अप्रिय घटना नघटाउने कुरा गर्छन् । उमेशका बुबाले आफूले पनि बाल्यकालमा हाेली खेलेको भन्नुहुन्छ । शङ्करले काकालाई होली कहिले मनाउन सुरु भएको भनेर जिज्ञासा राख्छ । काकाले भइहाल्छ नि भनेर भन्न सुरु गर्नुहुन्छ । पौराणिक कथन अनुसार हजारौँ वर्षअघि हिरण्याक्ष नाम गरेका राक्षसी राजा थिए । उनी पृथ्वीलोकलाई पातालमा पुर्याउन चाहन्थे । पृथ्वीलाई पातालमा लैजान खोज्दा भगवान विष्णुले हिरण्याक्षको वध गरे । हिरण्याक्ष र हिरण्यकश्यपु दाजुभाइ थिए । त्यसैले हिरण्य कश्यपु विष्णु भगवानसँग बदला लिन चाहन्थे। हिरण्यकश्यपुका छोरा प्रह्लाद नारदमुनिको आश्रममा बसेकाले विष्णुका भक्त थिए । त्यही कारणले हिरण्यकश्यपुले आफ्नी बहिनी होलिकालाई प्रह्लादलाई जलाएर मार्ने जिम्मा दिए । होलिकाले प्रह्लादलाई काखमा लिएर आगोमा हाम फाली । तर ब्रह्माले कपट नगरेसम्म मात्र आगोले नजलाउने वर दिएकोले होलिका जलेर मरी । त्यही खुसीयालीमा होली मनाउन सुरु भएको हो ।
परिवेशः
चित्रकथामा उमेशको घर स्थलगत परिवेशको रूपमा आएको छ । होली कसरी मनाउने भनेर सल्लाह गर्न शङ्कर उमेशको घर गएकाे छ। उमेशको बुबाले पनि आफूले बाल्यकालमा होली खेलेको कुरा गर्नुहुन्छ । शङ्करको आग्रहमा उमेशकाे बुबाले होलीको लामो कथा भन्नुहुन्छ । यी कुराहरू अवस्थागत परिवेशका रूपमा आएका छन् । यी सबै कुराहरू लगभग १ /२ घण्टामा घटेको अनुमान लगाउन सकिन्छ।
निष्कर्षः
रमाइला दिन भन्ने एउटा कथा सङ्ग्रह हो । यो कथा सङ्ग्रहमा पाँचवटा फुटकर कथाहरू छन् । ती कथाहरूले कृष्णाष्टमी, इन्द्रजात्रा, तिहार, श्रीपञ्चमी र होली जस्ता चाडपर्वहरूका बारेमा जानकारी दिएका छन् । यस कथाको सबैभन्दा राम्रो पक्ष हरेक चाडपर्वको विशेषता सामाजिक पक्ष र पौराणिक पक्षका बारेमा गहिरो जानकारी दिएको छ । यो कुरा मलाई धेरै मन पर्याे ।
नाम : आशुतोष काफ्ले
कक्षा : चार ‘हिमालचुली’
डियरवाक सिफल स्कुल
Liked by:
