माझी समुदायको लदी पूजा
जल को पूजा गर्ने चलन माझी समुदायमा परम्परागत रूपमा चलिआएको छ । हरेक पटक डुगांमा बस्नु अगाडि या माछा मार्ने जाल लिएर जलाशयमा पस्नु अगावै यस समुदायमा जल देवताको सम्झना गर्ने चलन छ । यसै चलनको एउटा संस्थागत अभ्यास र उच्चतम विश्वासको प्रतिरूपका हिसाबले लदीपूजालाई लिइन्छ ।
प्रकृतिमा आधारित परम्परागत माझी समुदाय
खोला किनारमा माछा मार्ने, कृषि र पशुपालन पेसा पनि अपनाउने माझी समुदायले प्राकृतिक विपत् नआओस् भनेर हिउँदको अन्ततिर गर्ने लदी पूजा गर्ने चलन छ । लदीपूजा पनि शिवरात्रिसँग जोडिएर आउँछ, शिवरात्रि सकिएपछि लदी पूजा गर्ने चलन रहेको पाइन्छ । कतिपय माझी समुदायमा शिवरात्रिकै दिन पनि लदीपूजा गर्ने रहेको छ यद्यपि सामान्यतया लदी पूजा फाल्गुन महिनाको साहिँलो मङ्गलवार अर्थात् फाल्गुनको तेस्रो मङ्गलवार यस लदी पूजा मनाउने चलन छ । माझी समुदायको सबैभन्दा ठुलो पर्वका रूपमा लदीपूजालाई लिइन्छ ।
लदीपूजामा के गरिन्छ ?
जनजाति समुदायको रूपमा रहेको माझीहरूको जीवन नदीजन्य उत्पादनसँग जोडिएको छ । उनीहरूको परम्परागत पेसा माछा मार्ने रहँदै आएको छ । त्यसैले उनीहरू देवको रूपमा नदीको पूजा र प्रार्थना गर्छन् । ३३ कोटी देवी देउताहरू भाकेर नदी किनारमा नै यस दिन पूजा गरिन्छ । यसरी पूजा गर्दा कृषि औजार, माछा मार्ने जाल, नदी खियाउने औजार लगायत सबै राखेर पूजा गर्ने र बलि पनि चढाउने चलन छ ।
नदी किनारको असुरक्षित बसोबाससँगै नदीमा माछा मार्ने व्यवसाय नै मुख्य पेसा भएकाले उनीहरूले आफ्नो र आफ्नो समुदायको सुरक्षाको कामना गर्छन् । सो समुदायले आफ्नो संस्कृति र रीतिरिवाजको जगेर्ना गर्ने मूल उद्देश्यका साथ यो पर्वको सामूहिक आयोजना गरिएको नेपाल माझी उत्थान सङ्घ ले जनाएको पाइन्छ ।
प्रकृतिका पुजारी माझी समुदायका सबै जनालाई लदीपूजाको हार्दिक शुभकामना छ । आगामी वर्षहरूमा लदीपूजा लाई राष्ट्रिय पर्वको सूचीमा सूचिकृत गराउने माझी समुदायको पैरवी साकार होस् भन्ने पनि शुभकामना ।
हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकाल
Liked by:
