हामी सबै विभिन्न वर्ग, भाषा, समुदाय, लिङ्ग, वर्ण अनि देशका हुनसक्छौँ, हामीले खाने खाना, लाउने लुगा र बस्ने घर फरक फरक हुनसक्छ तर हामीमा भएको सबैभन्दा ठूलो समानता भनेकै हामी यस ग्रह पृथ्वीका वासिन्दा हौं र हामी मानव हौं । एक मानव भएका नाताले हामीसबैको जिवनमा समानता छ, हामी सबै आमाको कोखबाट जन्मेका हौं र मातृ-वात्सल्य हरेक शिशुको नैसर्गीक अधिकार हो ।
हामी सबै विभिन्न वर्ग, भाषा, समुदाय, लिङ्ग, वर्ण अनि देशका हुनसक्छौँ, हामीले खाने खाना, लाउने लुगा र बस्ने घर फरक फरक हुनसक्छ तर हामीमा भएको सबैभन्दा ठूलो समानता भनेकै हामी यस ग्रह पृथ्वीका वासिन्दा हौं र हामी मानव हौं । एक मानव भएका नाताले हामीसबैको जिवनमा समानता छ, हामी सबै आमाको कोखबाट जन्मेका हौं र मातृ-वात्सल्य हरेक शिशुको नैसर्गीक अधिकार हो ।
स्तनपान एउटा शिशुको जीवन रक्षात्मक खुराक हो अनि यस जीवन रक्षात्मक खुराक अनि मानव उत्पतिसंगै चलिआएको नयाँ पुस्ताको आगमन खुराक प्रति आधूनिक सभ्यतालाई सजग र सुचित गर्न हरेक वर्षको अगस्त महिनाको १ देखि ७ सम्म विश्व स्तनपान सप्ताहमा संसारका १२० भन्दा बढि देशहरुले मनाउने गर्दछन ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनको अध्यनहरुले सालाखाला संसारमा प्रतिघन्टा १५००० नवजात शिशुको जन्म हुन्छ, के सम्पूर्ण नव-आगन्तुक भविष्यका कर्णधारले स्तनपान गर्न पाउँछन ? अहिलेको पुस्ताले भावी पुस्तालाई कस्तो वातावरण र वालतस्य दिन सकेको छ ? यी प्रश्नहरु हामीले आफैले आफैलाई सोध्नै पर्ने भएको छ ।
जन्मदरमा नियन्त्रण गर्दैआएका राष्ट्रहरुले पनि मानव श्रोतको उपलब्धता र महत्वलाई पूर्नविचारगर्दै पूनः जन्मदरलाई बढाउन प्रोत्साहन गर्न थालेका छन्, धेरै बिकसीत राष्ट्रहरुमा बुढाबुढीको जनसंख्या धेरै र जन्मदर कम भएर जनसख्याँ सन्तुलनमा ल्याउन गाह्रो छ । पृथ्वी र मानव सभ्यताले सन्तुलित रुपमा नयाँ पुस्ताको आगमन को हर्षोल्लासपूर्ण रुपमा स्वागत र उनिहरुप्रतिको जवाफदेहिता बहन गर्न जरुरी देखिन्छ । यी कुराहरुलाई नै बुझेर यस बर्षको विश्व स्तनपान सप्ताहको नारानै "स्तनपान दिगो बिकासको बाटो" भनेर राखिएको छ ।
नेपालमै पनि बिकासको बढ्दो क्रमसगैं जनसंख्या वृद्धि दरमा धेरै कमी आइसकेको छ तर विकास भनेको थोरै जनसंख्या मात्र पक्कै पनि हैन । हरेक नागरीकको अधिकार र विकास प्रति संबेदनशील सुमदाय र सरकार अनि सहज जीवनशैलीनै विकास हो । पहिलेका झै बाटोघाटोमा धेरै धेरै वालबालिका आजभोली देखिदैनन । आधुनिकतासगैं व्यस्त जीवनशैलीले गर्दा आमाहरुले आफ्ना शिशुसंग बिताउने समय पनि घट्दै गएको छ, बजारमा बिभिन्न रुपमा आएका शिशुआहार विज्ञापन अनि सहज उपलब्धताले स्तनपानमा कमी आएकै हो । ब्यस्त जीवनशैली अनि मुख्यतया कार्यरत आमाहरुको थोरै समय अनि कार्यवातावरणमा स्तनपान र शिशु स्याहारको उचीत स्थान नहुँदा पनि अप्ठेरो बढेकै हो ।
नेपालको राजधानी काठमाण्डौको मुटुमै रहेका भनिने अन्तराष्ट्रिय स्तरको शपिङ्ग मल र होटलहरुमै पनि स्तनपान र शिशुमैत्री कक्षहरु नभेटिनु एउटा विडम्बना नै हो, भौतिक संरचना निर्माण गर्दा आमा र शिशुका लागी छुट्टै कक्ष ब्यवस्था भइदिए भावी पुस्ताले हामीलाई धन्यबाद दिनेछ । स्वस्थ्य संसार आजको आवश्यक्ता हो, सम्पूर्ण आमा, वुवा र समाजलाई शुभकामना स्मरण रहोस अगस्त ७ सम्म संसारले विश्व स्तनपान दिवस मनाउँदै छ ।
Liked by:
