एक्ट्रेसिजम अर्थात चरमताको कारण जनाँउदै साउदी अरब र अन्य ६ वटा देशहरुले कतारसँग आफ्नो कुटनैतिक सम्बन्ध तोडेका छन् । नेपाली अर्थतन्त्र अनि कतारमा कार्यरत नेपालीजनको सुरक्षाकालागि कतारको यो अवस्था, कारण अनि प्रभावहरुका बारे हामी सबैले बुझ्न जरुरी र महत्वपूर्ण पनि छ ।
यो पनि हेर्नुहोस् : लैंगिक समानताको लागि ‘पाँच मिनेट‘ अभियान
आउनुहोस केही चर्चा गरौँ कतारको मध्य पूर्वी देशहरुसँगको खस्कँदो कुटनैतिक सम्बन्धका बारेमा ।
अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले भर्खरै साउदी अरबको भ्रमण गरेपछि कतार विरोधी कुराहरु मध्यपूर्वीमा अझै बढेको आशंका पनि छ, के कतारको यो कुटनैतिक संकट बास्तवमै पश्चिमा योजना अनुसार हो ? विश्व अर्थतन्त्रमा तेलको राजनीतिले अब मध्यपूर्वलाई कता लैजान्छ ? सबैको चासोको विषय भएको छ । यसरी कतारसँग आफ्नो कुटनैतिक सम्बन्धलाई पूर्णविराम दिएका राष्ट्रहरुमा साउदी अरब, बहराईन, ईजिप्ट, अरब ईमिरेट्स, यमन, लिबिया र माल्दीभ्स रहेका छन् । यी देशहरुको विभिन्न कुटनैतिक सम्झौताहरु कतारसँग रहेका थिए । कतारले ईस्लामीक चरमपन्थी देशहरुलाई सघाएको आरोप लागेको छ तसर्थ यस क्षेत्रमा चरमपन्थी क्रियाकलाप र सञ्जाल तोड्नकालागि कतारलाई कमजोर बनाउन खोजिएको यी देशहरुको तर्क छ । बेलाबखतमा ईरानसँगको गुपचुप सम्बन्धकालागि कतारलाई पहिल्यैदेखि आक्षेप लगाउने गरिएको थियो ।
कतारले यी आक्षेपहरुको खण्डन गर्ने गरेको भएतापनि उसलाई चरमपन्थी ईस्लामीक भातृत्व मानिएका संस्थाहरु हमास, अल कायदा र ईस्लामीक् स्टेट लगायतका सञ्जाललाई कतारले सहयोग गर्ने गरेको बताइएको छ ।
अमेरिकाको मध्यपूर्वको सबैभन्दा ठूलो हवाई आधार रहेको कतार सन् २०२२ को विश्वकप फुटबलको आयोजक राष्ट्र पनि हो । अर्कोतर्फ साउदी अरबको छेउमा रहेको यो सानो देश तरलीकृत प्राकृतिक ग्याँसको संसारकै सबैभन्दा ठूलो आपूर्तिकर्ता देश पनि हो । स्मरण रहोस् विश्वमै सबैभन्दा धेरै प्रतिव्यक्ति आय भएको देशहरुको सूचीमा कतार अग्रश्रेणीमा छ ।
संसारकै सबैभन्दा धेरै विश्वास गरिने र हेरिने समाचार एजेन्सी मध्य एक अलजजिरा पनि कतारमै अवस्थित छ । पछिल्लो समयमा यस क्षेत्रमा तुलनात्मक रुपमा ठूलो देश साउदी अरबको क्षेत्रीय नियन्त्रण कायम गर्नका लागी कतारलाई यसो गरिएको भन्ने तर्कहरु पनि आएका हुन् र साउदी अरबको यो निर्णयमा अमेरिकी साथ त राष्ट्रपतिको भ्रमणले पुष्टिनै गरेको छ । ईरानसँग ऐतिहासिक दुश्मनी साँधेको साउदीले ईरान र कतार बीचको बढ्दो सम्बन्धको बिरोधमा यसो गर्नु नौलो कुरा नहुन पनि सक्दछ ।
सन् २००९ मा अमेरिकी सरकारको सचिवालय प्रमुख हिलारी क्लीन्टनले जारी गरेको गोपनीय दस्तावेज विकिलिक्सले रिलिज गरेको थियो । यस दस्तावेज अनुसार अमेरिकी सुरक्षा र आतंकवाद फैलाउन साउदी अरबको मुख्य भुमिका र साउदी विरुद्ध कारवाही गर्ने तथ्यहरु रहेका थिए । कतै हिलारीको यही तथ्यलाई आधार मान्दै राष्ट्रपति चुनावका प्रतिस्पर्धी ट्रम्पले हिलारी नेतृत्व निर्णयको धज्जी उडाउन साउदी अरबसँग सम्बन्ध गाँसेका त हैनन ? तर्कहरु यहाँसम्म छन् ।
चाहे जेसुकै होस्, जम्माजम्मी ३ देखि ४ लाख कतारीको जनसंख्या रहेको देशमा तेब्बर संख्यामा वैदेशिक कामदारहरु छन् । भारतीय, बंगलादेशी र नेपाली कामदारहरु अधीक छन् । आउनुहोस विष्लेषण गरौ कतारको यो हविगतले नेपाली कामदारहरु माथि कस्तो प्रभाव पर्न सक्दछ भन्ने कुरामा । स्मरण रहोस् कतारमा करिब ४ लाखको हाराहारीमा नेपाली कामदारहरु रहेका छन् ।
भारतकी विदेश मन्त्रालय प्रवक्ता सुश्मा स्वराजले गल्फ कोओर्डिनेशन काउन्सिलको आन्तरिक मामिलामा भारत केही नबोल्ने जनाउँदै कतारमा रहेका भारतीय नागरिकको सुरक्षा भने अपरिहार्य कुरा रहेको जनाएकी छिन् । नेपाली परराष्ट्र मन्त्रालय यस मामिलामा सदाझै मौन छ । नेपालवाट पनि कतारको दोहा जाने विभिन्न एयरलाईन्सहरुले उडान रद्द गरेका छन् जसमा ईथियाड एयरलाईन्स प्रथम उडान रद्द गर्ने मध्य एक हो ।
कतार भित्रै पनि अब खाद्यान्न संकट हुने हल्ला चलिरहँदा त्यसतो संकट नआउने भनी कतारी सरकारी कर्मचारी लगायतले आश्वासन दिइरहेका छन् । स्मरण रहोस् विश्वमै अत्यन्त गुणस्तरीय सेवा दिने कतार एयरलाईन्स संसारभरि आफ्नो उडान गर्दछ, साउदी अरबले भूमि प्रयोग गर्न नदिएपनि कतारमा खाद्यान्न सहज रुपमा हवाईमार्ग मार्फत आउने तथ्य सहज र सम्भव छ । यस अवस्थामा खाद्यान्नको मुल्य केही बढ्न सक्दछ, अत्यन्त न्यून पारिश्रमिकमा कार्यरत नेपाली कामदारहरु यो मुल्यमा कत्तिको सहज रुपमा
खरिद गर्न सक्दछन र सरकारको यस प्रतिको जिम्मेवारी के हुनेछ ? सरकारी तवरवाट मनन गरिन जरुरी छ । अर्कोतर्फ कतारमा अहिले बढ्दो मानव बर्हिगमनको फाईदा उठाउँदै नेपालीहरुले छोटो समयकालागि थप अवसर र काम पाउने संभावना बढ्न सक्ने पनि अपेक्षा गर्न सकिन्छ ।
भारतको केरलाका अधिकांश कामदार रहेका कतारमा भएको यो कुटनैतिक प्रभावका लगत्तै केरलाका मुख्यमन्त्रीले आफ्ना नागरिकको सुरक्षातर्फ ध्यानाकर्षण गराउन प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई पत्र समेत लेखिसकेका छन् । नेपालीहरुले पनि यस प्रकारको सुरक्षाको प्रत्याभूति पाउने सरकारी संयन्त्र किन हुन नसकेको हो ? आखिर नेपाली अर्थतन्त्रमा विप्रेषणको हिस्सा अनुरुप वैदेशिक कामदारको सुरक्षा प्रत्याभूत गर्न नसक्ने सरकारी संयन्त्र को उपादयता शून्य बराबर हैन र ?
स्थिति भयावह त हैन तथापि पूर्व तयारी जरुरी छ । भारतले एकसमयमा कुबेत वाट आफ्ना नागरीकलाई हवाईजहाजमा दुःख गरेर रेस्क्यू गरेको कुरा पनि संझन लायक छ । यसै आलेखका साथ हाम्रो पात्रो कतारमा स्थित नेपाली कामदारहरुलाई पनि चनाखो रहन आव्हान गर्दछ । साँढे गोरुको जुधाई र बाख्राको मिचाई नहोस् ।
हाम्रो पात्रोकालागि सुयोग ढकाल
Liked by:
