उता यसै दिनमा प्रेमका प्रतिमुर्ति मदनको जन्म भएको अनि मदन र उसकी श्रीमती रती बिचको बैवाहीक समबन्ध राम्रो होस् भन्ने कामना पनि यसै दिन गरिने गरिन्छ, यस दिनलाई प्रीतसंग जोडेर शुभसाइत मान्दै बिवाहको लग्न पनि कायम गरिएको हुन्छ ।
दिपावलीमा धनकी देवी लक्ष्मी, नवरात्रीमा शक्तिकी देवी दुर्गा भवानी अनि सरस्वती पूजामा बिधा अनि कलाकी देवी सरस्वतीको उपासना गरिन्छ । यस बर्षको माघ शुक्ल पञ्चमीको सरस्वती पूजामा स्वागत छ । यस पञ्चमीलाई बसन्त पञ्चमी पनि भनिन्छ, शास्त्रका अनुसार अब हिँउदको तुसारो घट्दै गएर यस दिनवाट बसन्त औपचारीक रुपमा शुरु भएको छ । सरस्वतीको मनपर्ने रंग सेतो रंग हो र यसै रंगमा सरस्वती मूर्तिको सजावट गरिन्छ अनि सेतै रंगको पहिरनमा सजिएका पूजारीहरुले पूजा गर्दछन् ।
बिधालय लगायत बिभिन्न अन्य शैक्षिक सस्थाँहरुमा आज अर्चना गरिन्छ अनि प्रसाद वितरण गरिन्छ । आजको दिनमा बिभिन्न बिधालयहरुले निशुल्क भर्ना गर्ने चलन छ भने पछिल्ला पुस्ताहरुमा पनि आजकै दिनवाट धेरै जनाको अक्षराम्भ भएको छ । प्राकृतिक रुपमा पनि रुखहरुमा नयाँ पात अनि हाँगाहरुको अकुंरण भइरहेको समयमा कोपिला अनि नव हरियालीहरुले पनि आशा अनि जिवनको वाचा गरिरहेको जस्तो भान बसन्तको शुरुवाती दिनहरुमा हुने गर्दछ । उता यसै दिनमा प्रेमका प्रतिमुर्ति मदनको जन्म भएको अनि मदन र उसकी श्रीमती रती बिचको बैवाहीक समबन्ध राम्रो होस् भन्ने कामना पनि यसै दिन गरिने गरिन्छ, यस दिनलाई प्रीतसंग जोडेर शुभसाइत मान्दै बिवाहको लग्न पनि कायम गरिएको हुन्छ ।
सरस्वतीको स्वरुप कस्तो छ ?
सरस्वती माताको एक मुख अनि चार हातहरु छन् । दुबै हातमा वीणा धारण गर्नुभएको छ । वीणा आँफैमा संगित, भाव सञ्चार र कलात्मक्ता को प्रतिक हो । तेश्रो हातमा विधा अनि ज्ञानको प्रतिमुर्ति पुस्तक रहेको छ । अरु हातमा माला छ जुन पवित्रता अनि सात्त्विक्ताको प्रतिक हो । हंसवाहिनीको अर्थ यी माताको वाहन हाँस हो र मयूर पनि सरस्वती माताको वाहन हो जुन आँफैमा सौन्दर्य अनि कलात्मक्ताको प्रतिक हो ।
विधार्थीका लागि विधा मन्त्र
सरस्वति नमस्तुभ्यं वरदे कामरूपिणि ।
विद्यारम्भं करिष्यामि सिद्धिर्भवतु मे सदा ॥
सरस्वतीलाई बन्दना जसले सकल इच्छा र चाहनाहरु बरदान स्वरुप दिनुहुन्छ । ए देवी अध्यन गर्दाखेरि कृपया म संगै रहनुहोस् र मेरो सही र गलत छुट्याउने क्षमतालाई सदैव बृद्धि गरिदिनुहोस् ।
सरस्वतीका बिभिन्न नामहरु छन्, १२ वटै नामहरु लाई जोडेर बनेको सस्कृतको श्लोक आजको दिनमा यस श्लोक अर्थात मन्त्रोच्चारण गर्ने चलन छ ।
प्रथमं भारती नाम द्वितीयं च सरस्वती ।
तृतीयं शारदादेवी चतुर्थं हंसवाहिनी ।।
पंचमं जगती ख्याता षष्ठं वागीश्वरी तथा ।
सप्तमं कुमुदी प्रोक्ता अष्टमं ब्रह्मचारिणी ।।
नवमं बुद्धिदात्री च दशमं वरदायिनी ।
एकादशं चन्द्रकान्तिर्द्वादशं भुवनेश्वरी ।।
द्वादशैतानि नामानि त्रिसन्ध्यं यः पठेन्नरः ।
जिह्वाग्रे वसते नित्यं ब्रह्मरूपा सरस्वती ।।
यि विधाकी देवीको १२ वटै नामको आज पुकारा गरिन्छ र विधा र बिवेकको अर्चना गरिन्छ । ब्रह्मा की मानसपुत्रि सरस्वती विधाकी देवीका रुपमा लोकबिश्रुत हुनुहुन्छ । सरस्वतीका अन्य नामहरु जस्तै श्वेतपद्मासना, शारदा,वाणी, वाग्देवी, भारती, वागेश्वरी श्वेत वस्त्रधारिणी, इत्यादि हरु हुन र भनिन्छ कि यी देवीको सच्चा मनले उपासना गरेमा मुर्ख पनि विद्वान बन्ने गर्दछन्। प्रत्येक वर्ष माघ शुक्ल पंचमी मा सरस्वती पूजा मनाउने परम्परा हजारौं बर्षदेखि चलिआइरहेको छ ।
या कुन्देन्दु तुषारहार धवला या शुभ्रवस्त्रावृता।
या वीणावरदण्डमण्डितकरा या श्वेतपद्मासना ।।
या ब्रह्माच्युतशंकरप्रभृतिभिर्देवैः सदा वन्दिता।
सा मां पातु सरस्वती भगवती निःशेषजाड्यापहा ।।
शुक्लां ब्रह्मविचारसारपरमांद्यां जगद्व्यापनीं ।
वीणा(पुस्तक(धारिणीमभयदां जाड्यांधकारपहाम्।।
हस्ते स्फाटिक मालिकां विदधतीं पद्मासने संस्थिताम् ।
वन्दे तां परमेश्वरीं भगवतीं बुद्धिप्रदां शारदाम्।।
विधाकी देवीले सबैको कल्याण गरुन् ।
हाम्रो पात्रो
Liked by:
