१६ दिनको पितृपक्षको समापन भएको छ र आजको दिनलाई सर्वपितृ औँशी पनि भनिन्छ। यसरी पूर्णिमा वाट शुरुभएको पितृपक्ष ठ्याक्कै औशीमा आएर समापन हुन्छ । १६ दिनको पितृपक्षमा आफ्नो पितृको मृत्यू तिथिमा पारेर हिन्दुधर्मावम्वीहरुले पितृकर्म अर्थात श्राद्ध गरिसकेका छन । श्राद्धको दिन घरमा विशेष चहलपहल हुन्छ, आफन्त अनि पण्डित बा को आगमन सगै कर्ताले पितृकर्म गर्दा कपाल खौरेर अनि नयाँ जनै फेरेर गर्नुपर्दछ । विहानै देखि नैवेध अनि विभिन्न प्रकारका खानेकुराहरु घरमा पकाइन्छ अनि र श्राद्ध चलिरहदा पण्डित वा को निर्देशन अनुरुप विभिन्न साम्रगीहरु, घिउ, पुष्प, अविरकेसरी लगायतका पितृकर्मका आधारभुत कुराहरु पुजागरेको ठाउमा लगिरहनुपर्दछ ।
हिन्दु सस्कारमा श्राद्ध एकदमै महत्वपूर्ण कर्म हो जस्लाई सामान्यतया परिवारको जेष्ठपुत्रले गर्नेगर्दछन तथापि सर्वपितृ औशीको दिन पुत्रले आफ्ना पितापक्ष र मातापक्ष दुवैतर्फका पितृहरुलाई तर्पण दिनेगर्दछ । पुत्रलाई मोक्षको वाटो भनेर हिन्दुशास्त्रले भनेको कुरालाई आधार मानेर विभिन्न पक्षवाट यसकुरालाई नारीविरोधी र लैगंीक असमानतासित पनि जोडेर हेरिनेगरिएको पनि पाइएको छ तथापि श्राद्ध, तर्पण अनि अन्य शुभकार्यमा छोरी वुहारी अनि चेलीवेटीको पनि उत्तिकै महत्व छ । सनातन धर्मको हरेक शुभकार्य अनि सस्कारमा कर्ताका रुपमा पुत्रको उपस्थितीलाई प्रार्थमिक्ता दिएकोभएपनि नारीहरुलाई पनि उत्तिकै महत्व दिएको छ । भान्जा भान्जी अनि चेलीवेटीको उपस्थिीविना श्राद्धकर्म पूर्ण हुन सक्दैन । पुत्र अनि पुत्री पितृकालागी समान छन र आजभोली पितृकर्ममा अनि काजक्रियामा छोरीहरुको समान सहभागिता र कर्ताकै रुपमा भुमिका अत्यन्त सराहनीय छ, धर्म अनि सस्कारले छोराछोरी दुबैलाई उत्तिकै ठाँउ दिएको छ ।
पिण्ड दिएपछि गौमुत्र अर्थात गहुत खाएर अनि टिकोटालो गरेर समापन गरिएको श्राद्धकर्मपश्चात अव दशैको औपचारीक उत्साह र उमगंको संचार भएको छ । पितृहरुको सझंना अनि सम्मानकालागी यी १६ दिनहरु अत्यन्त महत्वपूर्ण छन र चाडवाड अगावै पितृहरुप्रतिको यो समर्पण र सदभावले हाम्रो सस्कारलाई वास्तवमवै धनी वनाएको छ ।
अर्कोतर्फ अव सर्वपितृ औँशीको भोलीपल्ट वाट नवरात्री शुरु हुदैछ, विभिन्न शक्तिपिठहरुमा प्रातकाल देखिनै श्रद्धालु भक्तजनहरुको घुइचो र मेला लाग्ने गर्दछ । दशैँको तैयारीमा अब दशैको लागी गरिने किनमेल, लगाउने नयाँ लुगा अनि खसीबोकाको तैयारी अनि खोजी शुरुभइसकेको होला । कपडा सिलाउने ठाँउमा नयाँ कपडा सिलाउने अनि कपडाको नाप लिने भ्याइनभ्याई होला, अबका हाटबजारमा खसीबोकाको माग अनि किनवेच वढ्दो क्रममा छ, भोली अर्थात घटस्थापनामा जमरा राख्ने ठाँउ र नवरात्रीभरि पूजा गरिने पूजास्थलको सरसफाई पनि गरिने वेला आएको छ । दशैँको तैयारीको शुरुवातका क्रममा अव घर वरिपरि सरसफाई गर्ने, घरबाहिरभएका मान्छेहरु अनि पढ्नलाई वाहिर वसेका विधार्थिहरु उत्साहका साथ घर फर्किने तैयारी अनि गाडि या प्लेनको टिकटको खोजी कार्य पनि शुरुभइसकेको छ । यो उल्लासको समय हो, आशाको सञ्चार भएको समय हो, परिवारहरु भेला हुने समय हो, माया र सदभाव वढोस ।
तपाइलाई शुभकामना
Liked by:
