द्रुत विकास चलिरहेको संसारमा अहिले वातावरणीय स्थायित्वको तत्काल आवश्यकता बारे धेरै कार्यालयहरूले हरित वा वातावरणमैत्री अभ्यासहरू लागू गर्न थालेका छन् । अहिले धेरै कार्यलयहरूले, सानो होस् या ठूलो, प्रभावकारी वातावरणीय योजना समावेश गरेर, व्यवसायहरूबाट वातावरणमा हुने नकरात्मक प्रभाव कम गर्न, आफ्नो प्रतिष्ठा(ब्राण्ड) बढाउन, र हरित स्वस्थ ग्रहलाई योगदान दिन अघि सरिरहेका छन् । यस लेखमा कुनै पनि कार्यलयहरूले प्रभावकारी रुपमा वातावरणीय योजना स्थापना गर्ने दश आवश्यक चरणहरूको बारेमा जानकारी दिएको छ ।
१. हालको वातावरणीय प्रभावको मूल्याङ्कन:
कार्यलयमा कुनै पनि परिवर्तनहरू वा वातावरणीय योजना लागू गर्नु अघि, कार्यालयको वर्तमान वातावरणीय प्रभावको मूल्याङ्कन गर्न महत्त्वपूर्ण हुन्छ । यसमा ऊर्जा खपत, फोहोर उत्पादन, पानीको प्रयोग, र कार्बन उत्सर्जन विश्लेषण समावेश गरिन्छ । यस मूल्याङ्कनले कार्यलयको प्रगति ट्र्याक गर्न र सुधार आवश्यक पर्ने क्षेत्रहरू पहिचान गर्न आधारभूत रूपमा काम गर्छ ।
२. स्पष्ट लक्ष्य र उद्देश्यहरू:
तपाईंको कार्यलयको वातावरणीय योजनाको लागि स्पष्ट र मापनयोग्य लक्ष्यहरू तय गर्नुहोस् । चाहे त्यो एक निश्चित प्रतिशतले ऊर्जा खपत घटाउने होस् वा फोहोर व्यवस्थापन रणनीतिहरू लागू गर्ने होस्, राम्रोसँग तय गरिएको उद्देश्यहरूले योजनाको सफलताको लागि मार्गदर्शन (Road Map) दिन्छ । सुनिश्चित गर्नुहोस् कि यी लक्ष्यहरू तपाईंको कम्पनीको समग्र मिशन र मानहरूसँग पङ्क्तिबद्ध छन्।
३. वातावरणीय टोली निर्माण:
वातावरणीय योजनाको विकास र कार्यान्वयन गर्न जिम्मेवार समर्पित टोली निर्माण गर्नुहोस् । यस टोलीमा समग्र रुपमा वातावरणीय लक्ष्य सुनिश्चित गर्न विभिन्न विभागका प्रतिनिधिहरू समावेश हुनुपर्छ । कर्मचारीहरूको संलग्नतालाई प्रोत्साहन गर्नुपर्छ जसले स्वामित्वको भावना र दिगोपनप्रति प्रतिबद्धता बढाउन मद्दत गर्छ ।
४. कर्मचारीहरूको शिक्षा र संलग्नता :
वातावरणीय योजना कार्यान्वयनको अभिन्न अंग भनेको कर्मचारीहरूलाई शिक्षित र संलग्न गराउनु हो । कार्यलयमा दिगो संस्कृतिको विकास गर्न कार्यशालाहरू, प्रशिक्षण कार्यक्रमहरू, र अभियानहरू सञ्चालन गर्नुपर्छ । कर्मचारीहरूलाई योजना प्रतिको विचार र सुझावहरू योगदान गर्न प्रोत्साहन दिनुपर्छ ।
५. ऊर्जा व्यवस्थापन:
वातावरणमैत्री कार्यलय बनाउन ऊर्जा बचत गर्ने अभ्यासहरू लागू गर्नुहोस्, जस्तै LED लाईटको प्रयोग गर्ने, ऊर्जा-खपत कम गर्ने उपकरणहरू प्रयोग गर्ने, र अन्य ऊर्जा खपत कम गर्ने कार्य गर्ने । प्रयोगमा नभएको बेला उपकरणहरूको पावर कम गर्न कर्मचारीहरूलाई प्रोत्साहन दिने र सम्भव भएसम्म उज्यालो, चिसो र तातो बनाउन प्राकृतिक ऊर्जाको प्रयोग र प्रवर्द्धन गर्नुपर्छ । वातावरणीय प्रभावलाई थप कम गर्न सौर्य प्यानल जस्ता नवीकरणीय ऊर्जा स्रोतहरूमा लगानी गर्ने विचार गर्न सकिन्छ ।
६. फोहोर व्यवस्थापन:
कार्यलयमा फोहोर व्यवस्थापन योजना निर्माण गर्न सकिन्छ, जसमा फोहोरको पुन: प्रयोग र पुनः प्रशोधन (Reuse and Recycling) कार्यक्रमहरू, एकल-प्रयोग प्लाष्टिक (Single-use plastics) लाई न्यूनीकरण गर्ने, र उचित फोहोर पृथकीकरण (Segregation) गरी फोहोरलाई छुट्ट्याउने अभ्यासलाई प्रोत्साहन गर्ने समावेश हुन्छ । यस कार्यको सहजताको लागि रिसाइक्लिङ्ग कम्पनीहरूसँग साझेदारी गर्न सकिन्छ ।
७. पानीको उपयोग:
पानीको खपत कम गर्न सकिने क्षेत्रहरू पहिचान गर्ने, जस्तै पानीको चुहावट भएको ठाँउलाई तुरुन्तै मर्मत गर्ने । अनावश्यक रुपमा धारा खोली राख्न नदिने, धाराहरूबाट आवश्यक मात्रामा मात्रै पानी आउने प्लम्बिङ व्यवस्था गर्ने ।
८. दिगो यातायात प्रवर्द्धन:
कर्मचारीहरूलाई कारपूलिङ, साइकल चलाउने वा सार्वजनिक यातायात प्रयोग गर्ने जस्ता वातावरणमैत्री आवागमन विकल्पहरू अपनाउन प्रोत्साहन गर्न सकिन्छ । अथवा कर्मचारीहरूको लागि कार्यलयबाट नै समर्पित गाडीको व्यवस्था गर्न सकिन्छ । यस्तो गाडी व्यवस्था गर्दा हरियाली यातायात विधिहरू छनौट गर्न सकिन्छ ।
९. कागजविहीन अभ्यासहरू:
डिजिटल कागजात र सञ्चार प्रणालीलाई अँगालेर कागजको प्रयोग कम गर्न सकिन्छ । कागजको फोहोर कम गर्न इलेक्ट्रोनिक हस्ताक्षर, अनलाइन सहयोग उपकरण, र क्लाउड स्टोरेजलाई प्रोत्साहित गर्न सकिन्छ । प्रयोग गरिएको कागजलाई पुन: प्रयोग वा रिसाईकलिङको लागि दिन सकिन्छ ।
१०. प्रगतिको ट्र्याकिङ:
कार्यलयको वातावरणीय योजनाको प्रगति नियमित रूपमा निगरानी गर्नुपर्छ र ट्र्याक राख्नुपर्छ । ऊर्जा खपत, फोहोर डाइभर्सन दर, र कार्बन उत्सर्जन जस्ता मुख्य मेट्रिकहरू मापन र विश्लेषण गर्न प्रणालीहरू लागू गर्नुपर्छ । आफ्नो कार्यलयले कुनै उपलब्धिहरू हासिल गरेमा त्यसको
उत्सव मनाउनुहोस् र जो कर्मचारीहरूले विशिष्ट योगदानलाई पुरस्कृत गर्नुहोस्, यसले प्रेरणाको भावना बढाउन सहज हुन्छ ।
कार्यालयमा प्रभावकारी वातावरणीय योजना स्थापना गर्न प्रतिबद्धता, सहकार्य र व्यवस्थित दृष्टिकोण चाहिन्छ । यी दस चरणहरू पछ्याएर, व्यवसायहरूले आफ्नो कार्यलय संचालन प्रणालीलाई वातावरणमैत्री बनाउन, नकरात्मक वातावरणीय प्रभावलाई उल्लेखनीय रूपमा घटाउन, कर्मचारीहरूलाई प्रेरित गर्न र दिगो भविष्यमा योगदान दिन सक्छ । वातावरण मैत्री अभ्यासहरू अंगाल्दा पृथ्वीलाई फाइदा त पुग्छ नै, यसले बढ्दो वातावरणीय सचेत संसारमा कार्यलयको प्रतिष्ठा पनि बढाउँछ । वातावरणमैत्री अभ्यासहरू गराैं, हरियाली भविष्यको बाटोमा अघि बढौं ।
Liked by:
