हाम्रो संस्कृतिमा, भगवान कृष्णको शिक्षा धेरै महत्त्वपूर्ण छ । महाभारतको कथामा भगवान कृष्णले हामीलाई बहुमूल्य ज्ञान र पाठहरूको खजाना भागवत गीता दिनुभयो, जसले हामीलाई अनन्त ज्ञानको मार्गमा डोऱ्याउन सक्छ ।
यस कृष्ण जन्माष्टमीको अवसरमा, उहाँको विद्या र जीवनका रहस्यहरूमा चिन्तन गरौं र हाम्रो आफ्नै यात्राको लागि प्रेरणा खोजौं ।
सबैभन्दा पहिले कृष्ण जन्माष्टमीको बारे:
भाद्र महिनाको कृष्ण पक्षको आठौं दिन (अष्टमी)का दिन भगवान विष्णुको आठौं अवतारको जन्म भएको अवसरमा यो चाड मनाइन्छ । प्राचीन ग्रन्थहरू अनुसार, राजा वासुदेव र रानी देवकीका छोरा भगवान कृष्णको जन्म रानी देवकीका भाइ कंसलाई नष्ट गर्नको लागि भएको मानिन् छ। कृष्णको जन्म हुनुअघि कंसले ७ सन्तानको जीवन समाप्त गरिदिए । आठौं सन्तान जन्मेपछि राजा वासुदेवले उनलाई कालकोठरीबाट निकालेर यमुना नदी पार गरेर गोकुलमा सुरक्षित राखेका थिए।
कथा:
भगवान कृष्णका धेरै कथा छन् जसको आफ्नै महत्व छ । आज, हामी उहाँको ८ उपदेशहरू लाई बुझ्न कोसिस गर्नेछौं, जुन उहाँले महान योद्धा अर्जुनलाई दिनुभएको थियो ।
महाभारतको महायुद्धमा पाण्डव र कौरवहरू लडिरहेका थिए । पाण्डवहरू मध्ये एक महान योद्धा अर्जुन थिए । कृष्ण उनका सारथी थिए। अर्जुन युद्धभूमिको बीचमा अलमलमा परेका थिए र शंकाले घेरिएको अनुभव भएको थियो । आफ्नै परिवारका सदस्यहरू, दाजुभाइहरू, अभिभावकहरू, गुरुहरूसँग लडाइँ गर्नुपर्ने अवस्थामा निराशाको समयमा, भगवान कृष्णले अर्जुनलाई जीवनको बारेमा भागवत गीताको रुपमा उपदेश दिनुभयो, उसलाई आफ्नो धार्मिक कर्तव्य पूरा गर्न सम्झाउनुभयो ।
अब, ८ उपदेशहरूको बारेमा जानौं ।
उपदेश १: कर्तव्य
हामीले अन्तिम परिणामको आशा नगरी आफ्नो कर्तव्य पूरा गर्नुपर्छ । यद्यपि, यसको मतलब उच्च आशा राख्नु गलत हो भन्ने होइन । तर हामीले कामको प्रक्रियाको आनन्द लिनु आवश्यक छ, जसले अन्ततः हाम्रो समग्र उत्पादकतामा सुधार गर्दछ । हाम्रो कर्तव्यमा ध्यान केन्द्रित गर्नाले हाम्रो समग्र मानसिक स्वास्थ्यलाई पनि फाइदा हुन्छ । हामीले पनि साहस, विश्वास र सही दृष्टिकोणका साथ सामना गर्नुपर्छ, भाग्नु हुँदैन ।
उपदेश २: क्रोध
क्रोधले हाम्रो स्मरणशक्ति र बुद्धिलाई असर गर्छ र हाम्रो निर्णय लिने क्षमतालाई प्रभाव पार्छ । मानिसको जीवनमा हुने सबै प्रकारका असफलताहरूको मूल कारण क्रोध हो । हामीले आफ्नो रिसलाई नियन्त्रण गर्ने र मनमा शान्ति राख्ने प्रयास गर्नुपर्छ ।
उपदेश ३: सजगता
हामीले वर्तमानमा जिउनु आवश्यक छ, न भविष्यको चिन्ता गर्दै न विगतको पश्चाताप गर्दै । सजगता भनेको वर्तमानमा रहनु र सचेत हुनु हो । यसले जीवनको गुणस्तरमा फरक पार्छ र मानसिक स्वास्थ्य बृद्धि गर्छ । हामी प्रायः समस्या र चुनौतीहरूको सामना गरिरहेका हुन्छौं, तर सावधानीपूर्वक वर्तमानमा ध्यान केन्द्रित गरियो भने धेरै मद्दत गर्दछ ।
उपदेश ४: नम्रता
हामी खाली हात जन्मन्छैां र मर्छैा पनि । जब मानिस जन्मन्छ, उसको कुनै भौतिक कुराहरूको स्वामित्व हुँदैन । र त्यसैगरी, जब तिनीहरू मर्छन् सबै भैातिक कुरा छोड्नुपर्छ । त्यसैले नम्र हुनुहोस् । नम्र हुनु व्यक्तित्वको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण विशेषता हो । यसले तपाईंलाई साँचो सम्बन्ध बनाउन गर्न मद्दत गर्छ र हामीलाई हाम्रो जीवनमा खुसी हुने कारण दिन्छ ।
उपदेश ५: परिवर्तन
चाहे त्यो सुख होस् वा दु:ख, त्यो क्षणिक हुन्छ, परिवर्तन सर्वव्यापी छ । यस संसारमा सबै चीजहरू निरन्तर परिवर्तन भइरहेको छ, र परिवर्तनहरू ह्यान्डल गर्ने उत्तम तरिका भनेको तिनीहरूको सामना गर्नु, नयाँ अवसरहरू खोज्नु र समाधानहरू खोज्नु हो । पहिले के भयो भनेर दोषी महसुस गर्नु र भविष्यमा के हुन्छ भनेर चिन्ता गर्नुको सट्टा - जो हुन्छ, राम्रोको लागि हुन्छ भन्ने विश्वास गर्नुपर्छ ।
उपदेश ६: विश्वास
विश्वास गर्नुहोस् र यसले तपाईलाई खुसी बनाउँछ, तपाईलाई प्रगति गर्न मद्दत गर्दछ । हामीले पहिले आफूलाई कुनै काम गर्न सक्षम छौं भनेर विश्वस्त पार्नु पर्छ, त्यसपछि हामीसँग कामहरू गर्ने साहस हुन्छ । जब एक व्यक्तिले आफैंमा शंका गर्छ, तिनीहरू आफ्नो प्रयासहरू गर्न असमर्थ हुन्छन् र जीवनमा सफलता प्राप्त गर्नबाट रोक्छ।
उपदेश ७: कल्याण
हामीले गर्ने अधिकांश कार्यहरू हाम्रो आफ्नै फाइदाको लागि गर्ने गरिन्छ । हाम्रा कार्यहरूले अरुहरूलाई कसरी असर गर्न सक्छ भनेर विरलै चिन्तित हुन्छैाँ । तर मनमा कल्याण वा निस्वार्थता भावना भयो भने हामीलाई महसुस गराउँछ कि हामी सबै एक परिवार हौं । हामीले जे पनि कार्यहरू गर्छौं, यसले संसारलाई राम्रो ठाउँ बनाउनु पर्छ र हाम्रो वरपरका मानिसहरूसँग सुसम्बन्ध बनाउन मद्दत गर्दछ ।
उपदेश ८: इच्छाहरू
यदि हामीले आफ्नो मन, इच्छा र भावनाहरूलाई नियन्त्रण गर्न सकेनौं भने, हामी हाम्रो लक्ष्यहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्न र तिनीहरूलाई प्राप्त गर्न असमर्थ छौं । हामीमा चाहना त धेरै छन् तर हाम्रो जीवनमा सफलता पाउनको लागि हामीले धेरै कुरा त्याग गर्नुपर्छ । यदि हामी आफ्नो कम्फर्ट जोन, घमण्ड, अहंकार, इत्यादिको त्याग गर्न तयार छैनौं भने, हामी हाम्रो सफलता प्राप्त गर्न सक्षम हुनेछैनौं । तसर्थ, आफ्नो इच्छाहरू नियन्त्रण गर्नुहोस् र तपाईं आफ्नो जीवनको नियन्त्रणमा हुनुहुनेछ।
कहिलेकाहीँ आधुनिक जीवनको जटिलताहरू नेभिगेट गर्दा, कृष्ण भगवानका उपदेशले हामीलाई मार्गदर्शन गर्दछ । यी शिक्षाहरूलाई हाम्रो जीवनमा लागू गर्ने प्रयास गरौं ।
Liked by:
