यस वर्ष अर्थात् वर्ष २०२२ को यस पार लैङ्गिक दृश्यताको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस चाहिँ १३ औँ श्रृखला हो ।
प्रत्येक वर्ष मार्च ३१ तारिखका दिन पारलैङ्गिक दृश्यताको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस मनाइन्छ । पारलैङ्गिक (ट्रान्सजेण्डर) व्यक्तिहरू बारे जनचेतना फैलाउन र पारलैङ्गिक व्यक्ति तथा आन्दोलनका उपब्धीहरूको उत्सव मनाउनमा यो दिवस केन्द्रित छ । यो दिवस सन् २००९ मा अमेरिकी पारलैङ्गिक अधिकारकर्मी रचेल क्रेन्डलद्वारा सुरुवात गरिएको थियो । हालको विश्वव्यापी मनाइने गरिन्छ । नेपालमा सन् २०१९ मा पहिलो पटक यो दिवस राजधानीको फिब्वःख्यः (माइतीघर मण्डला) मा पारलैङ्गिक व्यक्तिहरूकै समुह क्वयेर युथ ग्रुपबाट भएको थियो ।
त्यसपछि नेपालमा पनि यस दिवस मनाइन शुरु भयो । सन् २०२० मा क्वयेर युथ ग्रुपले संगठित रुपमा राष्ट्रिय पारलैङ्गिक मागपत्र पनि जारी गरे । नेपालमा पारलैङ्गिक व्यक्तिहरूको यसरी राष्ट्रिय तवरमा नै पैरवी र नितिगत सचेतनाका लागि यस सात बुँदे मागपत्रको ठूलो भूमिका छ । सन् २०२० मा यसै दिवसको उपलक्ष्य पारी राष्ट्रिय पारलैङ्गिक मागपत्र जारी गरिएको हो , जसमा पारलैङ्गिक व्यक्तिहरूले आफ्नो लैङ्गिक पहिचानको कानूनी मान्यताको माग गरेका छन् । पारलैङ्गिक महिलाहरूले महिला र पारलैङ्गिक पुरुषहरूले पुरुष उल्लेख गर्न पाउनुपर्ने लगायत वैयक्तिक लैङ्गिक इतिहासमा गोपनीयता लगायतका विषयहरू समेत उठाइएका छन् ।
त्यसै गरी सन् २०२१ देखि सर्वोच्च अदालतमा पारलैङ्गिक व्यक्ति लगायत लैङ्गिक पहिचानको सवाल उठाई सातवटा रिट निवेदनहरू दायर भइसकेको छ । यसै गरी लैङ्गिक पहिचान ऐन नै जारी हुनुपर्ने माग सहित नेपालका ३९ समूहबाट संयुक्त रूपमा नमूना विधेयक मस्यौदा भएको छ ।
यस वर्ष अर्थात् वर्ष २०२२ को यस पारलैङ्गिक दृश्यताको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस चाँही १३औं श्रृखला हो । नेपालमा यस वर्षको नाराका रूपमा "हाम्रो संयुक्त परिकल्पना, लैङ्गिक पहिचान ऐनको स्थापना" जारी भएको छ । सम्बन्धित संघसंस्थाले तयार पारेको लैङ्गिक पहिचान ऐन, २०७८ (मस्यौदा विधेयक) लाई ऐनको मूर्त रूप दिएर पारलैङ्गिक लगायत विविध लैङ्गिक पहिचान भएका व्यक्तिहरूको वैयक्तिक कागजात (जस्तै:- जन्म दर्ता, नागरिकता, शैक्षिक प्रमाणपत्र, इत्यादी) मा लैङ्गिक पहिचान कायम गर्नका लागि कानूनी व्यवस्था गर्नुपर्ने नारा सहित यो दिवस मनाइने भएको छ ।
संयुक्त राष्ट्र संघले जारी गरेको तथ्यपत्र अनुसार जन्मँदा इङ्गित गरिएको लैङ्गिकता भन्दा फरक लैङ्गिक पहिचान भएका व्यक्तिहरू पारलैङ्गिक (ट्रान्सजेण्डर) व्यक्तिहरू हुन् । कुनै पनि शिशु जन्मँदा यौनाङ्गको आधारमा योनी भए बालिका वा शिश्न (लिङ्ग) भए बालक भनि इङ्गित गरिन्छ । यसलाई जन्मँदा इङ्गित गरिएको लैङ्गिकता भनिन्छ । लैङ्गिक पहिचान भन्नाले हरेक व्यक्तिको भित्री मन वा अन्तरात्माबाट आफ्नो लैङ्गिकता सम्बन्धीको व्यक्तिगत अनुभूति भनि बुझिन्छ । पारलैङ्गिक महिलाहरू ती महिला हुन् जसलाई जन्मँदा यौनाङ्गको आधारमा बालक भनि इङ्गित गरिएको थियो । पारलैङ्गिक पुरुषहरू ती पुरुषहरू हुन् जसलाई जन्मँदा यौनाङ्गको आधारमा बालिका भनि इङ्गित गरिएको थियो ।
कतिपय व्यक्तिहरूमा पारलैङ्गिक हुनु भनेको तेस्रोलिङ्गी हो भन्ने गलत बुझाई रहेको पाइन्छ । पारलैङ्गिक र तेस्रोलिङ्गी तात्विक रूपमा फरक पहिचान हुन् । तेस्रोलिङ्गीहरूले आफूलाई महिला र पुरुष भन्दा फरक भनि पहिचान गर्छन् । पारलैङ्गिक व्यक्तिहरूको लैङ्गिक पहिचान महिला र पुरुष मध्ये एक हुन्छ अर्थात् पारलैङ्गिक महिलाको लैङ्गिक पहिचान महिला नै हुन्छ भने पारलैङ्गिक पुरुषको लैङ्गिक पहिचान पुरुष नै हुन्छ ।
यस दिवसको सबैलाई शुभकामना ।
Liked by:
