Tritiya Shradhha/International Day of Older Persons | तृतीया श्राद्ध/अन्तर्राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस | २०८० असोज १४

आउँदा दिनहरु

१९वैशाख

आद्यगुरु शंकराचार्य जयन्ती/रामानुजाचार्य जयन्ती आज
२०वैशाख

विश्व प्रेस स्वतन्त्रता दिवस भोलि
२१वैशाख

विश्व हाँसाे दिवस/गङ्गा सप्तमी व्रत/रविसप्तमी व्रत २ दिन पछि
२२वैशाख

गोरखकाली पूजा ३ दिन पछि
२३वैशाख

सीता जयन्ती व्रत ४ दिन पछि
२४वैशाख

किराँत समाज सुधार दिवस ५ दिन पछि
२५वैशाख

मोहिनी एकादशी व्रत/विश्व रेडक्रस दिवस ६ दिन पछि
२६वैशाख

कानून दिवस/प्रदोष व्रत ७ दिन पछि
२८वैशाख

नृसिंह जयन्ती/महिला ज्योतिष संघ स्थापना दिवस ९ दिन पछि
२९वैशाख

बुद्ध जयन्ती/उभौली पर्व/चण्डेश्वरी जात्रा/चण्डी पूर्णिमा/कुर्म जयन्ती/गोरखनाथ जयन्ती/पूर्णिमा व्रत/बैसाख स्नान समाप्ति/अन्तर्राष्ट्रिय नर्स दिवस १० दिन पछि
१जेठ

वृष संक्रान्ति/अन्तर्राष्ट्रिय परिवार दिवस १३ दिन पछि
३जेठ

विश्व दूरसञ्चार दिवस/विश्व उच्च रक्तचाप दिवस १५ दिन पछि
६जेठ

भौमाष्टमी व्रत/गोरखकाली पूजा १८ दिन पछि
८जेठ

अन्तर्राष्ट्रिय जैविक विविधता दिवस २० दिन पछि
९जेठ

अपरा एकादशी व्रत २१ दिन पछि
१०जेठ

शनि प्रदोष व्रत २२ दिन पछि
११जेठ

सिथि चःह्रे २३ दिन पछि
१२जेठ

बटसावित्री व्रत/शनि जयन्ती २४ दिन पछि
१४जेठ

गोसाइकुण्ड स्नान आरम्भ २६ दिन पछि
१५जेठ

गणतन्त्र दिवस २७ दिन पछि
१७जेठ

विश्व धुम्रपान रहित दिवस २९ दिन पछि
१८जेठ

सिथि नख:/विश्व बुवाआमा दिवस ३० दिन पछि
२०जेठ

भौमाष्टमी व्रत/गोरखकाली पूजा ३२ दिन पछि
२१जेठ

जातीय भेदभाव तथा छुवाछुत उन्मुलन राष्ट्रिय दिवस/निर्दोष बालबालिका माथि अत्याचार विरुद्धको दिवस ३३ दिन पछि
२२जेठ

गङ्गादशहरा व्रत/गोसाइकुण्ड स्नान समाप्ति/विश्व वातावरण दिवस ३४ दिन पछि
२४जेठ

निर्जला एकादशी व्रत (तुलसीको दल राख्ने) ३६ दिन पछि
२५जेठ

प्रदोष व्रत ३७ दिन पछि
२७जेठ

पूर्णिमा व्रत ३९ दिन पछि
२८जेठ

ज्यापुन्ही/कवीर जयन्ती ४० दिन पछि
२९जेठ

विश्व बालश्रम विरुद्ध दिवस ४१ दिन पछि
३१जेठ

विश्व रक्तदाता दिवस ४३ दिन पछि
१असार

मिथुन संक्रान्ति/अन्तर्राष्ट्रिय बुवा दिवस/विश्व अग्रज दुर्व्यवहार जागरुकता दिवस ४४ दिन पछि
२असार

अन्तर्राष्ट्रिय परिवार रेमिटेयान्स दिवस ४५ दिन पछि
३असार

विश्व खडेरी विरुद्ध संघर्ष दिवस ४६ दिन पछि
४असार

गोरखकाली पूजा ४७ दिन पछि
५असार

द्वन्द्वमा यौन हिंसा उन्मूलनको लागि अन्तर्राष्ट्रिय दिवस ४८ दिन पछि
६असार

विश्व शरणार्थी दिवस ४९ दिन पछि
७असार

योगिनी एकादशी व्रत (स्मार्तहरूको)/विश्व योग दिवस/संगीत दिवस ५० दिन पछि
८असार

योगिनी एकादशी व्रत (वैष्णवहरूको) ५१ दिन पछि
९असार

सोम प्रदोष व्रत/अन्तर्राष्ट्रिय एकल महिला दिवस ५२ दिन पछि

An error occurred

साहित्य / ब्लग

Sep/Oct 2023

आज

२०८० असोज

१४
आइतवार

Oct 01, 2023
असोज कृष्ण द्वितीया
तृतीया श्राद्ध/अन्तर्राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस ( Tritiya Shradhha/International Day of Older Persons )

MY NOTE

तपाईँले आजको मिति भन्दा पछिको नोट हाल्नु भएको छैन । तपाईँले जन्मदिन, मिटिङ, सम्झनु पर्ने कुराहरु, बिल तिर्ने दिन आदि टिपोट टिप्न सक्नुहुन्छ ।

तृतीया श्राद्ध/अन्तर्राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस

सोह्र श्राद्ध को प्रारम्भसँगै अबका सकल पक्षहरू पितृ पक्षका स्वरूपमा आउँदै जानेछन् । पृथ्वी र स्वर्गको बिचमा भएको पितृ लोकमा रहेका सबै देवता समान पितृहरूको मोक्षको कामना, सकल पितृहरूले बैतर्नी नदी तर्न पाउन अनि पितृ प्रेम कायम रहोस् । पितृहरूको आर्सीवाद कायम रहोस्, सदिच्छा र शुभेच्छा कायम रहोस्, हामी आजको स्वरूपमा पितृहरूको अवशेष र पितृहरूकै स्वरूप हौँ, हैन र ?

प्रत्येक वर्ष आश्विन कृष्ण पक्षमा दिवङ्गत पितृका नाममा गरिने सोह्र श्राद्धका लागि आवश्यक पर्ने अपराह्न कालको समय निर्धारण गरिएको छ । यो समयभित्रमै पिण्ड दान गर्नु पर्नेछ । तर्पण, दियो पूजा, विश्वेदेवा ब्राह्मण लगायत पूजा तोकिएको समय अघि नै गर्न सकिनेछ । यो समयमा पिण्ड दान नगरे पितृले पाउँदैनन् भन्ने मान्यता रहन्छ ।

वैदिक सनातन संस्कारमा सामान्यतया पितृ कर्म अर्थात् श्राद्ध दुई पटक गरिन्छ, वर्षमा नियमित श्राद्ध पितृहरूको देहावसान भएको तिथिमा र अर्को श्राद्ध चाहिँ सोह्र श्राद्धको अवधिमा गरिन्छ । यस वर्षको सोह्र श्राद्धको सुरुवातसँगै हरेक परिवार मा शान्ति, खुसीयाली कायम भइरहोस्, पितृहरूको आशिष् सदासर्वदा कायम होस्, स्वर्गको ढोका खुलेर पितृहरूको वैकुण्ठ वास होस्
तृतीया श्राद्ध तिथिमा बैकुण्ठवास हुनुभएका पितृहरूको मोक्षको कामना ।

अन्तर्राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस

यी छोराछोरी बढ्लान् कमाई गर्लान्
दूध–भात देलान् मलाई

बुढाबुढी भइसकेका आमाबुवाबाट छोराछोरीप्रतिको चाहना अनि अपेक्षा सामान्यतः यस्तै यस्तै हुने गर्छ हाम्रो समाजमा । साँझमा कामबाट थाकेर घर फर्कँदै गरेका बुवाले हातमा बोकेको प्लास्टिकको पातलो झोलाभित्र घरमा पर्खिरहेका छोराछोरीका लागि सानै सही तर केही कुरा भने लगिदिएका हुन्छन् ।

पृष्ठभूमि
१४ डिसेम्बर १९९० मा, संयुक्त राष्ट्र महासभाले १ अक्टोबरलाई वृद्ध व्यक्तिहरूको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस तोकेको हो । यो पहिले उमेर सम्बन्धी भियना इन्टरनेशनल प्लान अफ एक्सन जस्ता पहलहरू द्वारा गरिएको थियो ( जसलाई विश्व एसेम्बली अन एजिंगले अपनाएको थियो ) र त्यस वर्ष पछि संयुक्त राष्ट्र महासभाले हरेक वर्ष अक्टोबर १ लाई वृद्ध व्यक्तिहरूको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस का रूपमा अनुमोदन गर्‍यो।

ज्येष्ठ नागरिक
ज्येष्ठ नागरिक अर्थात् पाका उमेरका बृद्धबृद्धाहरू, प्रायः देशहरूमा ६० वर्ष पूरा भएका नागरिकलाई राज्यले ज्येष्ठ नागरिकको श्रेणीमा राखेको हुन्छ । उमेर ढल्कँदै गएपछि अरूहरूप्रति निर्भरता बढ्छ नै । जीवनशैलीको कष्ट अनि माया ममताको चाहलाई झर्को फर्को गर्दै नेपालमा बुवा आमालाई वृद्धाश्रम पठाउने अनि हेला गर्ने चलन पनि देखिएकै छ । स्मरण रहोस्, पछिल्लो पुस्तालाई हामीले देखाएको सम्मान र सदाशयताले नै आउने पुस्ताले हामीलाई दिने माया र सद्भाव निर्धारण गर्छ ।

उमेर ढल्कँदै गएपछि एक्लोपना बढ्दै जान्छ । आफ्ना मन मिल्ने साथीभाइको कमी अनि पुराना यादको बहावले बहकाउने गर्छ । मानव जीवन क्रममा यस अवस्था सबैभन्दा संवेदनशील अवस्था हो ।

नेपालमा ज्येष्ठ नागरिक
संसारभरि जस्तै नेपालमा पनि मानिसको सरदर आयु बढेको छ जसले गर्दा ज्येष्ठ नागरिकहरूको सङ्ख्या पनि बढ्दै छ । हाल संसारमा ६० वर्ष नाघेका मानिस ७६करोड छन् भने यो जनसङ्ख्या सन् २०५०मा दुई अरब पुग्नेछ । वि.सं. २०६८ को जनगणना अनुसार नेपालमा ६० वर्ष उमेर पुगेका मानिस कुल जनसङ्ख्याको ९ प्रतिशत (करिब २५ लाख) रहेको थियो र यो अनुपात बढ्दो छ ।

समाजको खुल्ला डबली अनि पलेँटीहरूमा ज्येष्ठ नागरिकहरूलाई बोल्न, अभिव्यक्त गर्न अनि अनुभव साट्न खुल्ला अवसरहरू प्रदान गरौँ । यहाँ पालोको पैँचो सबैले तिरेका छन् । हामी पनि कुनै दिन ज्येष्ठ नागरिक हुनेछौँ । त्यसो हुँदा ज्येष्ठ नागरिक मैत्री समाज निर्माण गरौँ ।

हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकाल