Mithun Sankranti/World Elder Abuse Awareness Day | मिथुन संक्रान्ति/विश्व अग्रज दुर्व्यवहार जागरुकता दिवस | २०८१ असार १ | Hamro Patro

मिथुन संक्रान्ति । विश्व अग्रज दुर्व्यवहार जागरुकता दिवस

मिथुन संक्रान्ति

असारे मासमा धान रोपेझैँ खेतमा आऊ हामी पिरती रोपौँ न"
"असारे मैनामा पानी पर्‍यो रुझाउने"

यस्ता धेरै जनमनमा लोकप्रिय गीत अनि नेपाली जीवनशैली सबैभन्दा व्यस्त मध्येको एउटा महिना हो आषाढ । कृषि अनि कृतीको पर्याय यो महिना एउटा प्रेरक महिना पनि हो । आषाढ सङ्क्रान्तिबाट सूर्य पनि मिथुन राशिमा प्रवेश गर्ने भएकाले यस दिनलाई मिथुन सङ्क्रान्ति भनिन्छ ।



मिथुन सङ्क्रान्तिबाट सुरु हुने आषाढ महिनामा केही विशेष पर्वहरू पर्दछन् । आषाढको कृष्ण पक्षको अष्टमीमा पशुपतिनाथ मन्दिरमा त्रिशूल जात्रा गरिन्छ । त्यसै गरी आषाढ शुक्ल द्वितीयामा जगन्नाथ रथयात्रा निकालिन्छ । आषाढ शुक्ल दशमीबाट चार महिनासम्म चतुर्मास व्रत प्रारम्भ हुन्छ । ल अब यस वर्षको असारमा स्वागत छ, हामी सबैलाई । वर्षाको यो विशेष महिनामा बेलाबेला झ्यालबाट आउने बाछिटाले चिस्यान नल्याओस्, बलेँसीका माटाहरू बगेर नजाउन्, मानो रोपेर मुरी उब्जनी होस् , जय होस्

विश्व अग्रज दुर्व्यवहार जागरुकता दिवस
विश्व वृद्ध दुर्व्यवहार जागरूकता दिवसको इतिहास
विश्व वृद्ध दुर्व्यवहार जागरूकता दिवस, जुन १५, २००६ मा एल्डर दुर्व्यवहार रोकथाम र विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनको लागि अन्तर्राष्ट्रिय नेटवर्क द्वारा सुरु गरिएको वार्षिक पहल हो। ६६ को १२७ प्रस्तावमा, संयुक्त राष्ट्र महासभाले त्यो मितिलाई विश्व वृद्ध दुर्व्यवहार जागरूकता दिवसको रूपमा तोकेको छ, जुन दिन पुरानो पुस्ताको कुनै पनि प्रकारको दुर्व्यवहारको विरोधमा सम्पूर्ण विश्वले आवाज उठाउनेछ भनिएको छ ।

संयुक्त राष्ट्र सङ्घको अन्तर्राष्ट्रिय कार्य योजनाले वृद्ध दुर्व्यवहारलाई जनस्वास्थ्य र मानव अधिकारको मुद्दाको रूपमा वर्णन गरेको छ। संसारमा वृद्धहरूको सङ्ख्या सन् २०३० सम्ममा १ दशमलव ४ बिलियन हुने अपेक्षा गरिएको छ। अनुसन्धानले सुझाव दिन्छ कि ४ देखि ६ प्रतिशत वृद्धहरू कुनै न कुनै प्रकारको दुर्व्यवहारबाट पीडित छन्, जसमध्ये धेरै जसो रिपोर्ट नगरिएका छन्।

वर्ष २०२४ को नारा
Prioritizing Dignity, Safety, and Wellbeing for Older Survivors of All Identities”
मानव जीवनचक्रमा आधारित रहेर लैगिंक हिंसालाई सम्बोधन गर्दै अग्रज माथि हुने दुव्र्यबहारलाई कम गर्न कानुनी र प्रमाणमा आधारित कदमहरू चाल्दै हरेक पहिचानका व्यक्तिहरुलाई सुरक्षा, सम्मान, मर्यादा र अधिकारका साथ सहि तरिकाले बाँच्ने वातावरण प्रदान गर्न यसवर्षको नारा उजागर गरिएको हो ।



एल्डर दुर्व्यवहार के हो ?
वृद्ध दुर्व्यवहार आर्थिक, भावनात्मक, शारीरिक र यौन रुपमा हुन सक्छ। यसमा उपेक्षित व्यक्तिहरू र आफूलाई बेवास्ता गर्नेहरू ९आत्म(उपेक्षा० पनि समावेश हुन्छन्। सामाजिक अलगाव, आर्थिक वा भावनात्मक तनाव, र डिमेन्सियाले वरिष्ठलाई दुर्व्यवहारको लागि कमजोर बनाउन सक्छ।

वृद्ध दुर्व्यवहारका नतिजाहरू गम्भीर हुन्छन्स् दुर्व्यवहार गरिएका वृद्ध वयस्कहरूलाई अस्पतालमा भर्ना हुने सम्भावना दोब्बर हुने , नर्सिङ होममा जाने सम्भावना चार गुणा र मृत्युको सम्भावना तीन गुणा बढी हुन्छ। जबकि अध्ययनहरूले देखाउँदछ कि दुर्व्यवहार गर्नेहरू मध्ये ६० प्रतिशत परिवारका सदस्यहरू छन्, दुर्व्यवहार जुनसुकै अवस्थामा पनि हुन सक्छस् वृद्ध वयस्कको आफ्नै घर वा वरिष्ठ बस्ने समुदायमा पनि हुनसक्छ ।

नेशनल सेन्टर फर एल्डर अब्यूजका अनुसार ६५ वर्षभन्दा माथिका १ मिलियन र २ मिलियन अमेरिकीहरू हेरचाह वा सुरक्षाको लागि भर परेका व्यक्तिहरूद्वारा घाइते, शोषण वा दुर्व्यवहार भएका थिए। नेपालमा पनि यस्ता अध्ययनहरु हुन जरुरी छ ।

नेपालमा अग्रज जनसख्याँ अधिकारको कानुन
यो ज्येष्ठ नागरिक ऐन, २०६३ (२००६) नेपालको संसद्ले ज्येष्ठ नागरिकको संरक्षण र सामाजिक सुरक्षा र उनीहरूमा निहित ज्ञान, सीप, क्षमता र अनुभवको सदुपयोग गरी उनीहरूप्रतिको विश्वास, सम्मान र सद्भाव अभिवृद्धि गर्ने सम्बन्धमा तत्काल व्यवस्था गर्न बनेको हो।

यद्यपि यी कानुनहरू कार्यान्वयनको पक्षमा सबै जना थप जुझारु र संवेदनशील भएर लाग्न जरुरी छ । बृद्धबृद्धाको पहुँच बढाउने अनि आँसु नझर्ने वातावरण बनाउने कार्य गरौँ , आजै वाट सम्पूर्ण आमा,बुवा, दिदीबहिनी, काकाकाकी लगायत सबै अग्रजहरूमा नमन ।

-हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकाल