World Day for Safety and Health at Work | काममा सुरक्षा र स्वास्थ्यको लागि विश्व दिवस | २०७६ वैशाख १५ | Hamro Patro

काममा सुरक्षा र स्वास्थ्यको लागि विश्व दिवस

अप्रील महिनाकै २८ तारिखमा विश्वभरि काममा सुरक्षा र स्वास्थको बिशेष दिवस मनाइन्छ, आउनुहोस् त्यस विषयतर्फ लागौं । मान्छेले आफ्नो अधिकांश समय कार्यवातावरणमा विताउने गर्दछ र बदलिँदो विश्वमा मान्छे आफ्नो काममै झनै व्यस्त अनि सहभागी हुँदै गएको छ । सामान्यतया दैनिक ८ घण्टा कार्य गर्ने नियम छ जुन २४ घन्टाको एक तिहाई समय हो । अति सामान्य अवस्थामा पनि कामकाजी मान्छेले आफ्नो दिनको एक तिहाई समय काममा व्यतित गर्दछ भने ओभरटाईम या अन्य डेडलाईनमा त झन यसभन्दा धेरै समय कार्यलय या काममा व्यतित हुनेगर्दछ । अझ वैदेशिक रोजगारमा जानेहरु त झनै वर्षौवर्ष विदेशमा बस्दछन्, उनीहरुले सर्वाधिक समयनै कार्यवातावरणमा विताउने गर्दछन् ।

यस्तो मान्छेले सबैभन्दा धेरै समय व्यतितगर्ने कार्य अथवा काममा सुरक्षा र स्वास्थ्यको अवस्था भने राम्रो र गुणस्तरिय हुन जरुरी छ । अहिलेपनि विश्वभरि हजारौं कामदारहरु हानीकारक वातावरणमा अनि जोखिमपूर्ण कार्य गर्न बाध्य छन् । विभिन्न हवाइजहाज कम्पनीले सुरक्षामा लापरवाह गर्दै पुराना र जीर्ण जहाजमा आफ्ना कर्मचारीहरुलाई दैनिक उडाइरहेका छन् भने अर्कोतर्फ जोखिमपूर्ण तवरमा बिभिन्न हानीकारक विकीरणहरुबिचमा कार्य गर्न स्वास्थकर्मीहरु बाध्य छन् । सामान्य कामदार देखि विशिष्ट सीप भएका पेशाकर्मीसम्म काममा असुरक्षा र स्वास्थ्यलाई हानीकारक तवरमा कार्य गर्न वाध्य छन् । नेपालमा पनि दैनिक धेरै वैदेशिक कामदारका शवहरु बाकसमा फर्किन्छ र अधिकांशको मृत्यू काममा असुरक्षा र अस्वास्थ्य वातावरण नै हो ।

धुलोमा मास्क लगाएर सिठी बजाइरहेका ट्राफीक देखि गाडीको ढोकामा झुण्डिएर जाँउ जाँउ भनिरहेका खलासीहरु सम्म जोखिममा कार्य गर्न बाध्य छन् । आजको दिनमा यस्ता धेरै मुद्धाहरुमा छलफल अनि पैरवी गरिन्छ । विभिन्न ट्रेड यूनियन अनि पेशागग अधिकार संघहरु आज सडकमा र्याली अनि सभाका साथ उपस्थित हुन्छन् र यस विषयमा जनजागरण फैलाँउछन् । विश्वभरिमा अन्तराष्ट्रिय श्रम संगठन आइएलओ यस दिन निकै सक्रिय रहन्छ र विभिन्न विश्वस्तरिय कार्यक्रम र सञ्चार साम्रगी सम्प्रेषण गर्दछ । १० मा ८ दशमलव ८ अकं ल्याउने गरि विश्वभरिका कामदारको कार्यवातावरणमा सुधारगर्ने सन् २०३० सम्मको सहश्राव्दी लक्ष्य रहेको छ ।

नेपालमा पनि स्वदेश अनि विदेशमा कार्यरत नेपालीहरुको कार्य सुरक्षा अनि स्वास्थ्य रक्षार्थ विभिन्न पहल अनि कदमहरु चाल्न शुरु गर्नु पर्ने देखिन्छ भने चालिएका कदमहरुको उचित पैरवी र कार्यान्वयनमा ध्यान दिइन जरुरी छ । मान्छेको ज्यानमा खेलवाड गरेर दिइएका सेवा या बनाइएका उत्पादनभन्दा समतामुलक कार्यवातारवरण र सुरक्षा र स्वास्थ्यको जोखिन न्यूनिकरण नै आजको आवश्यक्ता हो । 

विभिन्न सर्वैक्षणले बोलेअनुसार विश्वमा प्रतिदिन ६३०० श्रमिकको मृत्यू कार्यसम्बन्धीत जोखिमले हुने गर्दछ । यस हिसाबमा कार्यमा सुरक्षा र स्वास्थ्यको अवस्थाको कमीले वर्षभरिमा २३ लाख मान्छे मर्दछन्, जुन तथ्याकं भयानक हो । वर्षभरिमा ३ अरब १७ करोड कार्य सम्बन्धीत दुर्घटना हुने गर्दछन् र यस्ता कार्यमा स्वास्थ्य र सुरक्षाको सम्झौताका कारणले विश्वभरिकै कूल ग्राहस्थ उत्पादनमा ४ प्रतिशतले अवरोध गर्ने गर्दछ । विश्वभरिका देशहरुले कार्यवातारवरणमा थप मजबुत सुरक्षा र स्वास्थ्यका सयंन्त्रहरु अवलम्बन गर्न जरुरी छ । ढुक्क भएर काममा जाने, काम गर्ने अनि फर्कन सक्ने वातावरण होस्, कामदारको स्वास्थ्य र सुरक्षामा कुनै कमी नहोस् । जोखिमपूर्ण कार्यमा भएका कामदारहरुको अनि वैदेशिक कामदारहरुको अनिवार्य स्वास्थ्य अनि जीवन बिमा हुनैपर्दछ, कार्यमा पसिना र मेहनत बगोस् जीवन हैन् ।

हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकाल