आउँदा दिनहरु
-
२४साउन
-
२६साउनपूर्णिमा व्रत २ दिन पछि
-
२७साउन
-
२८साउनरोपाईं जात्रा ४ दिन पछि
-
१भदौसिंह संक्रान्ति/वल्के पर्व ८ दिन पछि
-
३भदौ
-
७भदौअजा एकादशी व्रत १४ दिन पछि
-
८भदौप्रदोष व्रत १५ दिन पछि
-
११भदौ
-
१२भदौगुंला पर्व समाप्ति १९ दिन पछि
-
१३भदौ
-
१४भदौ
-
१५भदौगणेश चतुर्थी व्रत/राष्ट्रिय धर्मसभा दिवस २२ दिन पछि
-
१६भदौऋषिपञ्चमी व्रत २३ दिन पछि
-
१७भदौसुर्यषष्ठी/गौरा सप्तमी २४ दिन पछि
-
१८भदौगौरा पर्व/दुर्वाष्टमी/महालक्ष्मी व्रतआरम्भ २५ दिन पछि
-
१९भदौराधा जन्मोत्सव २६ दिन पछि
-
२०भदौअन्तर्राष्ट्रिय मानव बेचबिखन विरुद्ध दिवस २७ दिन पछि
-
२१भदौहरिपरिवर्तिनी एकादशी व्रत २८ दिन पछि
-
२२भदौवामन द्वादशी व्रत/निजामती सेवा दिवस २९ दिन पछि
-
२३भदौ
-
२४भदौ
-
२५भदौचेपाङ चोनाम पर्व/विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवस ३२ दिन पछि
-
२६भदौ
-
२७भदौतृतीया श्राद्ध ३४ दिन पछि
-
२८भदौचतुर्थी श्राद्ध ३५ दिन पछि
-
२९भदौपञ्चमी श्राद्ध/राष्ट्रिय बाल दिवस ३६ दिन पछि
-
३०भदौषष्ठी श्राद्ध ३७ दिन पछि
-
३१भदौसप्तमी श्राद्ध/विश्व ओजोन तह बचाउ दिवस ३८ दिन पछि
-
१असोज
-
२असोज
-
३असोज
-
४असोजदशमी श्राद्ध/दशमी श्राद्ध ४२ दिन पछि
-
५असोज
-
६असोज
-
७असोज
-
८असोजचतुर्दशी श्राद्ध/चतुर्दशी श्राद्ध ४६ दिन पछि
-
९असोजऔंसी श्राद्ध/ पितृ विसर्जन ४७ दिन पछि
-
१०असोज
-
११असोजविश्व पर्यटन दिवस ४९ दिन पछि
ज्योतिषहरू
-
Jyotish Dr. Janak Bhattaविगत ३५ वर्षदेखि कुण्डली निर्...
-
Jyotish Dipendra Khatiwadaसम्पुर्णानन्द संस्कृत बिश्वब...
-
Jyotish Khagendra Subediसम्पूर्णानंद संस्कृत विश्ववि...
-
Jyotish Mukunda Sharmaस्वाध्याय, सत्सङ्ग र सदाचारजस...
-
Jyotish Narayan Prasad Dulalसम्पूर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Acharya Choodamani Pathakसम्पूर्णानन्दसंस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Purushottam Ghimireनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालय, ...
-
Jyotish Khageshwor Subediगुरुकुल पद्दति बाट ज्योतिषीय ...
-
Jyotish Damodar Kaushikज्योतिष र व्याकरण विषयमा आचार...
-
Jyotish Vaman Sapkotaशिक्षा - व्याकरणाचार्य, पौरोही...
-
Jyotish Ghanashyam Pokharelनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयब...
-
Jyotish Smarika Acharyaबाल्मीकि बिद्यापिठ बाट ज्योत...
-
Jyotish Damodar Poudelनेपाल संस्कृत विश्व बिद्यालय...
-
Jyotish Deepak Prasad Kafleसम्पूर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Narayan Prasad Gautamगुरुकुल शिक्षा प्रणालीबाट ज्...
-
Jyotish Mohan Ghimireसम्पुर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
साहित्य / ब्लग
- Singh Sankranti/Walke Parwa
- सिंह संक्रान्ति/वल्के पर्व
- Ropai Jatra
- रोपाइँ जात्रा
- Janai Purnima/ Rakshya Bandhan/Gaijatra/Rishi Tarpani/Kwati Khane Din/Sanskrit Diwas
- जनै पूर्णिमा / रक्षा बन्धन/गाईजात्रा/ऋषितर्पणी/क्वाति खाने दिन/संस्कृत दिवस
- Poornima Vrata
- पूर्णिमा व्रत
- Pradosh Vrata/International Day of the World's Indigenous Peoples
- प्रदोष व्रत/अन्तर्राष्ट्रिय आदिवासी दिवस
- Bridge to Terabithia
- छन्द कविताकाे सँगालो: अन्तरिक्षको धर्ती
- नेपालगञ्जीय परिवेशकाे कथा: पानीको घाम
- पुस्तक समीक्षाः खुशीकाे बिहानी
- Putrada Ekadashi Vrata
- नाग पूजा गर्ने विधि
- IKIGAI : Book Review
- साउन महिनामा गिफ्ट बाडौँ खुशी साटौँ !
- आमा
- के हो काल सर्प योग ?
- 'शिव'लाई चिन्नुहोस् ?
- महादेव बाबालाई मनपर्ने ११ कुरा
- ॐ नमः शिवायको अर्थ र महत्व
- श्रावण र रुद्रीको महिमा
- शिवलाई पशुपति किन भनिन्छ ?
- शिवका ज्ञानहरु
- श्रावण महिनाको सोमबार विशेष
- आउँदा दिनहरूमा Telehealth को महत्व
- जन्मवार फल
- राहु–केतु ग्रहको पौराणिक कथा
- न भोक छ न निन्द्रा
- जन्म लग्न र फल
- शुक्र ग्रहको पौराणिक कथा
- शनि ग्रहको पौराणिक कथा
- वृहस्पति ग्रहको पौराणिक कथा
- दिप बालेको छु
- अभागी रहेछु
- चन्द्र ग्रहको पौराणिक कथा
- मंगल र बुध ग्रहको पौराणिक कथा
- कबड्डी ४ टिमको शहर यात्रा
- सूर्य ग्रह परिचय
- कलेजो खराब भएमा यी ७ लक्षणहरु देखिन सक्छन्
- "लाइफ इन एल ए" यो शुक्रवारदेखि प्रदर्शन हुने
- सूर्य ग्रहको पौराणिक कथा
- चुनाव बाट
- प्रेम
- आमाको मुख हेर्ने दिनमा आमालाई के उपहार दिने ?
- तिम्रो यादमा
- आमा
- Hamro Patro “आमालाई उपहार” Tik Tok Challenge
- प्रेम पत्र
- ज्वानोको फाइदा
- सवारी दुर्घटना
- पारिजातको कोठाको फुल
- चलचित्र “प्रेमगन्ज”को टिजर सार्वजनिक
- पुष्करलालको ‘नेपाल किन बनेन ?’ सार्वजनिक
- २०७८ लाई फर्केर हेर्दा
- वार्षिक राशिफल २०७९
- नव वर्ष
- टाइफाइड रोगबाट बचाउन खोप अभियान
- उच्च रक्तचाप भएकाले खान नहुने कुराहरु
फागुन कृष्ण पञ्चमी
अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस

नेपाल एउटा फूलबारी नै हो र यहाँ विभिन्न भाषा बोल्ने फूलबारीका फूलहरू छन् । चाहे 'ल्हासो' भनुन् 'नमस्ते' भनुन् या 'सलाम-वालेकुम' भनुन् या 'जदौ' या 'तारेमाम' यहाँ विविधता भेटिने अनेक भाषाको एउटै मतलब छ र त्यो हो प्रेम, राष्ट्रियता अनि सद्भाव । आउनुहोस् जुनसुकै भाषा बोल्ने सकल नेपाली जनमा आजको यो अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवसको हार्दिक शुभकामना दिऔँ । आज अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस हो । सन् २००० देखि संयुक्त राष्ट्र सङ्घले आफ्ना सम्पूर्ण सदस्य राष्ट्रहरूलाई बहुभाषिक र वहुसांस्कृतीक जनसङ्ख्या अनि त्यो जनसङ्ख्यासँग जुटेका विविध भाषाको कदर स्वरूप हरेक वर्षको फेब्रुअरी २१ लाई अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवसको बिगुल बजाउन आग्रह गरेको थियो ।
मानव सभ्यता अनि अभिव्यक्तिका लागि भाषा एउटा महत्त्वपूर्ण आधार हो, भाषाका माध्यमबाट हामीले हाम्रा धेरै प्रत्यक्ष अनि परोक्ष सांस्कृतिक सम्पत्तिहरूको रक्षा र सङ्ग्रह गर्दै आएका छौँ, त्यसैले त आज पनि भाषा अनि लिपिमा लिपिबद्ध दस्ताबेजहरू श्रीमद्भागवत्गीता, कुरान, बाइबल, त्रिपिटक आदि थुप्रै ग्रन्थ अनि वेदहरू जोगाएका छौँ । नत्र भाषा नहुने हो भने यी हज्जारौं वर्ष अगाडिका ग्रन्थहरू आज पनि हाम्रा सिरानी, सन्दुक तथा मनभित्र कहाँ हुन्थे र ?
आफ्नै मातृ भाषामा विद्यालय अनि विश्वविद्यालयका पाठ्यक्रमहरू उपलब्ध भएमा अध्ययन कति सहज हुन्थ्यो होला ! यस्ता प्रकारको सहज सिकाई अनि पाठ्यक्रममा पनि जोड दिन जरुरी छ । राष्ट्रिय भाषा नेपाली त हाम्रो मुटुमै छँदै छ तर मातृभाषाको स्वादमा विषयवस्तुको सहज बुझाई पनि मानव अधिकार हो । कमसेकम सुरुवाती सिकाइहरू मातृभाषामा भएमा हुर्कँदै गरेका केटाकेटीहरूका बुझाई कालागि विषयवस्तुहरू उसका लागि सहज र सरल हुन जान्छ ।
भारतबाट पाकिस्तान छुट्टिएपछि अहिलेको बङ्गलादेशलाई पूर्वि पाकिस्तान भनिन्थ्यो । आजको दिन सन् १९५२ मा बङ्गाली भाषाको औपचारिक प्रयोग कालागि बङ्गला युवाहरूले गरेको प्रदर्शन अनि त्यसमा मारिएका भाषा प्रेमी सहिदहरूको बलिदानको सम्झना स्वरूपमा मनाइन्छ । स्मरण रहोस् भारत र बङ्गलादेश मात्र यस्ता देश हुन जसको राष्ट्र गान एकै व्यक्तिले रचना गरेका थिए, उनी हुन पण्डित रवीन्द्र नाथ टेगौर । संसारमा राष्ट्रिय पहिचानका मूल स्तम्भ राष्ट्रिय गान नै एकै कविले लखेको उदाहरण अहिलेसम्म अन्यत्र छैन ।
यो विशेष दिन विश्वव्यापी रूपमा मातृभाषाको महत्त्व र यसको संरक्षणार्थ जनचेतना फैलाइन्छ । आजकै दिन सन् २००२ मा लोप हुन लागेका करिब ३००० भाषाप्रति मानिसहरूको ध्यानाकर्षण गराउने औपचारिकता आरम्भ गरिएको थियो । त्यस वर्ष UNESCO ले “यो भाषाहरूको ब्रह्माण्डमा हरेक शब्द एक तारा बराबर हुन्” भन्ने नाराका साथ लोप हुन लागेका भाषाहरूमा सम्बन्धि समाज लार्इ प्रकाश पार्न महत्त्वपूर्ण कदम चालेको थियो ।
सन् २०२२ को मातृभाषा दिवसको नारा भनेँ “Using technology for multilingual learning: Challenges and opportunities” रहेको छ । प्रविधिको प्रयोगले अन्र्तभाषा सिकाई लाई अघि लैजानका चुनौती र अवसरहरू लाई विश्लेषण गर्दै सन् २०२२ को मातृभाषा दिवसले प्रविधिको सहयोगले भाषागत विविधतालाई एक तहमा ल्याउने लक्ष्य राखेको छ ।
विक्रम सम्बत् २०६८ को जनगणना अनुसार नेपालमा १ सय २३ वटा भाषाहरु बोलिन्छन् । यो संख्या सम्पूर्ण युरोपमा बोलिने भाषाको संख्याभन्दा पनि बढि हो । २०६८ को कै गणना अनुसार नेपालको कुल जनसंख्या २ करोड ६४ लाख ९४ हजार ५ सय ४ मध्ये ४४ दशमलव ६ प्रतिशतले नेपाली भाषालाई आफ्नो मातृभाषा बताएकाछन् । नेपाली भाषालाई दोश्रो भाषाका रुपमा ७७ दशमलव ३७ प्रतिशत जनसंख्याले स्विकार गरेकाछन् । त्यसैगरी ११ दशमलव ७ प्रतिशतले मैथिली बोल्दछन् भने ६ प्रतिशतले भोजपुरी, ५ दशमलव ८ प्रतिशतले थारू, ५ दशमलव १ ले तामाङ भाषा र ३ दशमलव २ ले नेवारी भाषा बोल्ने तथ्यांकले देखाएको छ । यस तथ्यांक अनुसार नेपाली भाषापछि नेपालमा सवैभन्दा बढि बोलिने भाषा मैथिली हो भने सवैभन्दा कम बोलिने भाषा संस्कृत हो । संस्कृत भाषा बोल्ने जनसंख्या १ हजार ६ सय ६९ रहेको छ ।नेपालको संविधान २०७२ को प्रस्तावनामै नेपाललाई बहुभाषिक भनिएको छ । धारा ६ मा सवै मातृभाषाहरु राष्ट्रभाषा हुन् भनिएको छ । यसबाट सवै (१२३ वटै) भाषाहरुलाई समान रुपमा संवैधानिक स्तर प्राप्त भएको छ ।
मातृभाषा भनेको मानिसको सभ्यता र संस्कारको सम्वाहक हो । मातृभाषा विना कुनै पनि देशको सांस्कृतिक एकता कल्पना गर्न सकिंदैन । मातृभाषाले देशको राष्ट्रियतालाई मजबुत बनाउँदछ र देश प्रेमको भावनालाई एकाकार गराउँदछ ।
पहिचानको दौडमा बेजोडले कुदिरहेको नेपाल अनि नेपालीका परिवर्तित आकाङ्क्षाहरूले सम्पूर्ण नेपालीहरूका भाषा अनि पहिचानलाई आत्मसाथ गर्दै अगाडि बढ्न सकुन्, भाषा अनि बोली दुवैको सम्मान होस् ।
----
हाम्रो पात्रोका लागी सुयोग ढकाल
आउँदा दिनहरु
-
२४साउन
-
२६साउनपूर्णिमा व्रत २ दिन पछि
-
२७साउन
-
२८साउनरोपाईं जात्रा ४ दिन पछि
-
१भदौसिंह संक्रान्ति/वल्के पर्व ८ दिन पछि
-
३भदौ
-
७भदौअजा एकादशी व्रत १४ दिन पछि
-
८भदौप्रदोष व्रत १५ दिन पछि
-
११भदौ
-
१२भदौगुंला पर्व समाप्ति १९ दिन पछि
-
१३भदौ
-
१४भदौ
-
१५भदौगणेश चतुर्थी व्रत/राष्ट्रिय धर्मसभा दिवस २२ दिन पछि
-
१६भदौऋषिपञ्चमी व्रत २३ दिन पछि
-
१७भदौसुर्यषष्ठी/गौरा सप्तमी २४ दिन पछि
-
१८भदौगौरा पर्व/दुर्वाष्टमी/महालक्ष्मी व्रतआरम्भ २५ दिन पछि
-
१९भदौराधा जन्मोत्सव २६ दिन पछि
-
२०भदौअन्तर्राष्ट्रिय मानव बेचबिखन विरुद्ध दिवस २७ दिन पछि
-
२१भदौहरिपरिवर्तिनी एकादशी व्रत २८ दिन पछि
-
२२भदौवामन द्वादशी व्रत/निजामती सेवा दिवस २९ दिन पछि
-
२३भदौ
-
२४भदौ
-
२५भदौचेपाङ चोनाम पर्व/विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवस ३२ दिन पछि
-
२६भदौ
-
२७भदौतृतीया श्राद्ध ३४ दिन पछि
-
२८भदौचतुर्थी श्राद्ध ३५ दिन पछि
-
२९भदौपञ्चमी श्राद्ध/राष्ट्रिय बाल दिवस ३६ दिन पछि
-
३०भदौषष्ठी श्राद्ध ३७ दिन पछि
-
३१भदौसप्तमी श्राद्ध/विश्व ओजोन तह बचाउ दिवस ३८ दिन पछि
-
१असोज
-
२असोज
-
३असोज
-
४असोजदशमी श्राद्ध/दशमी श्राद्ध ४२ दिन पछि
-
५असोज
-
६असोज
-
७असोज
-
८असोजचतुर्दशी श्राद्ध/चतुर्दशी श्राद्ध ४६ दिन पछि
-
९असोजऔंसी श्राद्ध/ पितृ विसर्जन ४७ दिन पछि
-
१०असोज
-
११असोजविश्व पर्यटन दिवस ४९ दिन पछि
ज्योतिषहरू
-
Jyotish Dr. Janak Bhattaविगत ३५ वर्षदेखि कुण्डली निर्...
-
Jyotish Dipendra Khatiwadaसम्पुर्णानन्द संस्कृत बिश्वब...
-
Jyotish Khagendra Subediसम्पूर्णानंद संस्कृत विश्ववि...
-
Jyotish Mukunda Sharmaस्वाध्याय, सत्सङ्ग र सदाचारजस...
-
Jyotish Narayan Prasad Dulalसम्पूर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Acharya Choodamani Pathakसम्पूर्णानन्दसंस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Purushottam Ghimireनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालय, ...
-
Jyotish Khageshwor Subediगुरुकुल पद्दति बाट ज्योतिषीय ...
-
Jyotish Damodar Kaushikज्योतिष र व्याकरण विषयमा आचार...
-
Jyotish Vaman Sapkotaशिक्षा - व्याकरणाचार्य, पौरोही...
-
Jyotish Ghanashyam Pokharelनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयब...
-
Jyotish Smarika Acharyaबाल्मीकि बिद्यापिठ बाट ज्योत...
-
Jyotish Damodar Poudelनेपाल संस्कृत विश्व बिद्यालय...
-
Jyotish Deepak Prasad Kafleसम्पूर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Narayan Prasad Gautamगुरुकुल शिक्षा प्रणालीबाट ज्...
-
Jyotish Mohan Ghimireसम्पुर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
साहित्य / ब्लग
- Singh Sankranti/Walke Parwa
- सिंह संक्रान्ति/वल्के पर्व
- Ropai Jatra
- रोपाइँ जात्रा
- Janai Purnima/ Rakshya Bandhan/Gaijatra/Rishi Tarpani/Kwati Khane Din/Sanskrit Diwas
- जनै पूर्णिमा / रक्षा बन्धन/गाईजात्रा/ऋषितर्पणी/क्वाति खाने दिन/संस्कृत दिवस
- Poornima Vrata
- पूर्णिमा व्रत
- Pradosh Vrata/International Day of the World's Indigenous Peoples
- प्रदोष व्रत/अन्तर्राष्ट्रिय आदिवासी दिवस
- Bridge to Terabithia
- छन्द कविताकाे सँगालो: अन्तरिक्षको धर्ती
- नेपालगञ्जीय परिवेशकाे कथा: पानीको घाम
- पुस्तक समीक्षाः खुशीकाे बिहानी
- Putrada Ekadashi Vrata
- नाग पूजा गर्ने विधि
- IKIGAI : Book Review
- साउन महिनामा गिफ्ट बाडौँ खुशी साटौँ !
- आमा
- के हो काल सर्प योग ?
- 'शिव'लाई चिन्नुहोस् ?
- महादेव बाबालाई मनपर्ने ११ कुरा
- ॐ नमः शिवायको अर्थ र महत्व
- श्रावण र रुद्रीको महिमा
- शिवलाई पशुपति किन भनिन्छ ?
- शिवका ज्ञानहरु
- श्रावण महिनाको सोमबार विशेष
- आउँदा दिनहरूमा Telehealth को महत्व
- जन्मवार फल
- राहु–केतु ग्रहको पौराणिक कथा
- न भोक छ न निन्द्रा
- जन्म लग्न र फल
- शुक्र ग्रहको पौराणिक कथा
- शनि ग्रहको पौराणिक कथा
- वृहस्पति ग्रहको पौराणिक कथा
- दिप बालेको छु
- अभागी रहेछु
- चन्द्र ग्रहको पौराणिक कथा
- मंगल र बुध ग्रहको पौराणिक कथा
- कबड्डी ४ टिमको शहर यात्रा
- सूर्य ग्रह परिचय
- कलेजो खराब भएमा यी ७ लक्षणहरु देखिन सक्छन्
- "लाइफ इन एल ए" यो शुक्रवारदेखि प्रदर्शन हुने
- सूर्य ग्रहको पौराणिक कथा
- चुनाव बाट
- प्रेम
- आमाको मुख हेर्ने दिनमा आमालाई के उपहार दिने ?
- तिम्रो यादमा
- आमा
- Hamro Patro “आमालाई उपहार” Tik Tok Challenge
- प्रेम पत्र
- ज्वानोको फाइदा
- सवारी दुर्घटना
- पारिजातको कोठाको फुल
- चलचित्र “प्रेमगन्ज”को टिजर सार्वजनिक
- पुष्करलालको ‘नेपाल किन बनेन ?’ सार्वजनिक
- २०७८ लाई फर्केर हेर्दा
- वार्षिक राशिफल २०७९
- नव वर्ष
- टाइफाइड रोगबाट बचाउन खोप अभियान
- उच्च रक्तचाप भएकाले खान नहुने कुराहरु

Liked by: