World Intellectual Property Day | विश्व बौद्धिक सम्पत्ति दिवस | २०८१ वैशाख १४ | Hamro Patro

विश्व बौद्धिक सम्पत्ति दिवस

बौद्धिक सम्पत्ति भनेको के हो ?
बौद्धिक सम्पत्ति (IP) ले आविष्कारहरू, साहित्यिक र कलात्मक कार्यहरू, डिजाइनहरू र वाणिज्यमा प्रयोग गरिएका प्रतीकहरू, नामहरू र छविहरू जस्ता दिमागको सिर्जनालाई बुझाउँछ। IP लाई कानुनमा सुरक्षित गरिएको छ, उदाहरणका लागि, पेटेन्ट, प्रतिलिपि अधिकार र ट्रेडमार्कहरू, जसले मानिसहरूलाई उनीहरूले आविष्कार वा सिर्जना गरेको कुराबाट मान्यता वा आर्थिक लाभ कमाउन सक्षम बनाउँछन्।

के हो बौद्धिक सम्पत्ति अधिकारको पृष्ठभूमि ?
१९औँ शताब्दीको अन्तसम्म विश्वमा बौद्धिक सम्पत्तिको अधिकारका कुराहरू नभएपनि २०औ शताब्दी बौद्धिक सम्पत्ति अधिकारको शताब्दी भएको छ । बौद्धिक बिचार लगायतका अन्य कुराहरूको उत्पादकत्वमा उत्प्रेरणा गर्न यस अवधारणा ल्याएको बताइन्छ । सामान्यरुपमा भन्दा अब सम्पत्ति कमाउन पसिना अनि दिमाग दुवैको उत्तिकै प्रयोग भनेर बुझ्न सकिन्छ ।
विश्व बौद्धिक सम्पदा संगठन (WIPO) द्वारा बौद्धिक सम्पदा अधिकार र नवप्रवर्तन र रचनात्मकतालाई प्रोत्साहित गर्नको लागि यूवाहरुको भूमिकाको बारेमा चेतनालाई बढावा दिनको लागि विश्व आईपी दिवसको विचार पहिलो पटक सन् २००० मा प्रस्ताव गरिएको थियो। पहिलो विश्व आईपी दिवस २००१ मा मनाइएको थियो, र तब देखि, यो संसारभर मनाइने वार्षिक कार्यक्रम भएको छ।

नेपालमा बौद्धिक सम्पत्ति अधिकार प्रचलनमा ल्याउने निकायहरु कुन कुन हुन् ?
नेपालमा विभिन्न कार्यविधि अपनाएर बौद्धिक सम्पत्ति अधिकारको संरक्षण गरिन्छ । प्रतिलिपि अधिकार रजिस्ट्रारको कार्यालय, उद्योग विभाग र प्रमुख जिल्ला अधिकारीको प्रत्यक्ष भुमिकामा बौद्धिक सम्पत्ति अधिकारको संरक्षण गर्ने गरिन्छ ।

यस वर्षको विश्व बौद्धिक सम्पत्ति दिवसको मूल नारा के हो ?
विश्वभरि, युवाहरूले आफ्नो ऊर्जा र चतुरता, आफ्नो जिज्ञासा र सृजनशीलताको प्रयोग गरेर राम्रो भविष्यतर्फको बाटोमा अघि बढिरहेका छन्। यस वर्ष, विश्व बौद्धिक सम्पत्ति दिवस २०२४ को विषयवस्तु आइपि र यूथ इनोभेटिभिङ् फर वेटर फ्युचरमा केन्द्रित छ। Building our common future with innovation and creativity , नवप्रवर्तन र सृजनात्मकता को साथमा साझा भविष्य निर्माण गरौँ भन्ने अर्थ लाग्दछ ।

-हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकाल