आउँदा दिनहरु
-
१५माघ
-
१६माघद्रोण नवमी/शहीद दिवस भोलि
-
१८माघभीमा एकादशी व्रत/मुक्तक दिवस ३ दिन पछि
-
१९माघप्रदोष व्रत/विश्व सिमसार दिवस ४ दिन पछि
-
२१माघ
-
२२माघ
-
२४माघसुरक्षित इन्टरनेट दिवस ९ दिन पछि
-
२८माघविज्ञानमा महिला पहुँचको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस १३ दिन पछि
-
२९माघरवि सप्तमी व्रत/मकर स्नान समाप्ति १४ दिन पछि
-
१फागुनकुम्भ संक्रान्ति/विश्व रेडियो दिवस १५ दिन पछि
-
२फागुनप्रणय दिवस १६ दिन पछि
-
३फागुनअन्तर्राष्ट्रिय बाल्यकाल क्यान्सर दिवस १७ दिन पछि
-
४फागुनविजया एकादशी १८ दिन पछि
-
६फागुन
-
७फागुनप्रजातन्त्र दिवस / निर्वाचन दिवस २१ दिन पछि
-
८फागुनसोमबारे औंसी/सामाजिक न्याय दिवस २२ दिन पछि
-
९फागुन
-
१४फागुनरवि सप्तमी व्रत २८ दिन पछि
-
१६फागुनमाझी समुदायको लदीपूजा ३० दिन पछि
-
१९फागुनआमलकी एकादशी ३३ दिन पछि
-
२०फागुनशनि प्रदोष व्रत ३४ दिन पछि
-
२२फागुन
-
२३फागुन
-
२४फागुन
-
१चैतमीन संक्रान्ति ४५ दिन पछि
-
४चैतपापमोचनी एकादशी व्रत ४८ दिन पछि
-
७चैतघोडेजात्रा ५१ दिन पछि
-
८चैत
-
९चैतविश्व मौसम दिवस ५३ दिन पछि
-
१०चैत
-
१५चैत
-
१६चैतश्री राम नवमी व्रत ६० दिन पछि
-
१८चैतकामदा एकादशी ६२ दिन पछि
-
१९चैतकामदा एकादशी व्रत ६३ दिन पछि
-
२०चैतसोम प्रदोष व्रत ६४ दिन पछि
-
२१चैतमहावीर जयन्ती ६५ दिन पछि
-
२३चैतहनुमान जयन्ती व्रत/बैसाख स्नान प्रारम्भ ६७ दिन पछि
ज्योतिषहरू
-
Jyotish Dr. Janak Bhattaविगत ३५ वर्षदेखि कुण्डली निर्...
-
Jyotish Dipendra Khatiwadaसम्पुर्णानन्द संस्कृत बिश्वब...
-
Jyotish Khagendra Subediसम्पूर्णानंद संस्कृत विश्ववि...
-
Jyotish Mukunda Sharmaस्वाध्याय, सत्सङ्ग र सदाचारजस...
-
Jyotish Narayan Prasad Dulalसम्पूर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Acharya Choodamani Pathakसम्पूर्णानन्दसंस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Purushottam Ghimireनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालय, ...
-
Jyotish Khageshwor Subediगुरुकुल पद्दति बाट ज्योतिषीय ...
-
Jyotish Damodar Kaushikज्योतिष र व्याकरण विषयमा आचार...
-
Jyotish Vaman Sapkotaशिक्षा - व्याकरणाचार्य, पौरोही...
-
Jyotish Ghanashyam Pokharelनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयब...
-
Jyotish Smarika Acharyaबाल्मीकि बिद्यापिठ बाट ज्योत...
-
Jyotish Damodar Poudelनेपाल संस्कृत विश्व बिद्यालय...
-
Jyotish Deepak Prasad Kafleसम्पूर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Narayan Prasad Gautamगुरुकुल शिक्षा प्रणालीबाट ज्...
-
Jyotish Mohan Ghimireसम्पुर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
साहित्य / ब्लग
- बास्ना आउने बाँसुरी
- The little girl at the window
- मलाई मतलब भएन
- संघर्ष
- रुद्राक्ष महिमा तथा परिचय
- Safer Internet day
- सुरक्षित इन्टरनेट दिवस
- Shree Swasthani Brata Samapti/Poornima Wrata/Magh Snan Samapti
- श्री स्वस्थानी व्रत समाप्ती/पूर्णिमा व्रत/माघ स्नान समाप्ती
- Pashupatinath Chhaya Darshan/World Cancer Day
- पशुपतिनाथको छाया दर्शन/विश्व क्यान्सर दिवस
- Pradosh Vrata/World Wetlands Day
- प्रदोष व्रत/विश्व सिमसार दिवस
- Bhima Ekadashi Warta/Muktak Day
- भीमा एकादशी व्रत/मुक्तक दिवस
- International Day of education
- माघ महिना सूर्य मकर राशिमा प्रवेश गर्दा कुन राशिलाई कस्तो प्रभाव ?
- जिज्ञासा नै सफलताकाे सूचक : सुरूङकाे बाटाे
- Wrinkle in Time
- जाडोमा दाँतको हेरविचार
- Book Review: Hope was Here
- लैङ्गिक विभेदकाे वकालत : आमाले सक्नुहुन्छ
- रुने बनायौ
- माखो
- ३० वर्षपछि कुम्भमा शनिको संचार र फल विचार
- नक्षत्र के हो ?
- रुघाखोकी लक्षण, जोखिम तथा रोकथामका उपायहरु
- महामारीको जोखिम र मुख स्वास्थ्य
- सन् २०२२ लाई फर्केर हेर्दा
- Looking back at 2022 AD
- सम्झना
- जिन्दगी
- Life Story
- गोल्ड मेडल
- जाडोमा ध्यान दिन पर्ने ५ कुरा
- हाम्रो पात्रो रेमिटबाट पहिलोपटक पैसा कसरी पठाउने ?
- तिम्रो शहरमा
- मधुमेह, डायवेटिज चिनी रोग, या सुगर रोग
- मधुमेह र फिजियोथेरापी
- एन्टिमाइक्रोवियल रेसिस्टेन्स र न्यूनीकरणमा दन्त चिकित्सा
- टेलिफिजियोथेरापी
- एड्स नियन्त्रणमा दन्त चिकित्सा
- औषधि र अल्कोहल एकैसाथ सेवन गर्दाको जोखिम
- Easy ways to combat depression
- हाम्रो पात्रो रेमिटबाट पैसा किन पठाउने ? यी हुन् ५ फाइदाहरू
- के हो काल सर्प योग ?
- हाम्रो गिफ्टस् अब १४ शहरमा
- Tropical Secrets: Holocaust Refugees in Cuba
- साधना नै सफलताकाे आधार : एकलव्य
- Five reasons to send money through Hamro Patro Remit
- मायाको सुरुवात
- Book Review: Charlie and The Chocolate Factory
- How to send mobile balance to Nepal from abroad with Hamro Patro Recharge.
- Procedure to remit fund via Hamro Patro
- सबैतिर विश्वास जित्दै छ हाम्रो पात्रो रेमिट !
- किन आयौ
- प्रदेशी जिवन
- विश्वकपमा दिन सकिने ६ उपहारहरू
- सहरमा हराएको मान्छे
- गाउँकी छोरी
- कात्तिक २२ गते ग्रस्तोदित खग्रास चन्द्रग्रहण लाग्दै
आमलकी एकादशी व्रत

महाशिवरात्री र होलीको बीच समयमा पर्ने एकादशी आमलकी एकादशी हो । फाल्गुन शुक्ल पक्षमा पर्ने एकादशीलाई आमलकी एकादशी भनिन्छ । आमलकी एकादशीका दिन अमलाको वृक्षलाई भगवान् बिष्णुको रुप सम्झेर पूजा गरिन्छ । त्यही भएर हिन्दू परम्परामा आमलकी एकादशीको पनि अन्य एकादशी झैं विशेष महत्व छ ।
आमलकी अर्थात् अमला, आउनुहोस् त्रिफला जडीको मुख्य फल अनि शास्त्रले असाध्यै चर्चा गर्ने यो अमृत समान फलको चर्चाबाटै आजको शब्दमाला प्रारम्भ गरौं ।
राजा मन्धाता र वशिष्ठ मुनीको संवादमा पनि यो एकादशीको वर्णन सुन्न पाइन्छ । वशिष्ठ मुनीको प्रेरणाबाट अनि जानकारीबाट आमलकी एकादशीको महत्व चाल पाएर राजा मन्धाताले निरन्तर रुपमा यो एकादशीको व्रत लिन थालेको पाइन्छ । बिष्णु पुराणमा उल्लेख भए अनुसार भगवान् बिष्णुले थुक्ने क्रममा उहाँको दिव्य मुखभित्रबाट चन्द्रमा झैं देखिने एउटा आकृति प्रकट भयो । उक्त चन्द्रबिन्दु आकाशलोक हुँदै पृथ्वीमा झर्यो । पृथ्वीमा झरेको उक्त वस्तु बिज छेदन भई आमलक अर्थात् अमलाको बिरुवाका रुपमा पलायो र पछि रुखको रुप धारण भयो ।
त्यही बेलादेखि अमलालाई बिष्णु अवतार सम्झिएर धार्मिक कार्यमा समेत चलाउने गरी पवित्र फलका रुपमा स्वीकार गरियो । यही कारण पूजादि कार्यमा अमलाको पात, हाँगा र फललाई प्रयोग गरिंदै आएको हो । पवित्र फल अमलालाई जटिबुटी औषधीका रुपमा समेत प्रयोग गरिन्छ । आयुर्वेदमा त्रिफलामध्येको एक महत्वपूर्ण फल अमला हो । यसको नियमित सेवनले शरीरका धेरै विकारहरु नाश हुने भनाई छ ।
जसरी भगवानमा बिष्णु पुजनीय छन्, त्यसैगरी फलहरुमा अमला पवित्र र पुजनीय मानिएको छ । बिष्णुले जब सृष्टिको रचनाका लागि ब्रम्हालाई पुकारा गर्नुभयो, त्यही बेला अमलाको रुखको उत्पत्ति भएको मानिन्छ । भगवान् विष्णु स्वयंले पनि अमलालाई आदि बृक्षका रुपमा प्रतिष्ठापित गर्नु भएको धार्मिक ग्रन्थहरुमा उल्लेख भएको पाइन्छ ।
आमलकी एकादशी व्रतको प्रभावले समस्त पापहरु नाश हुने धार्मिक विश्वास छ । यो एकादशी व्रत गर्नाले एकसय गाई दान गरेसरह फल प्राप्त हुने बताइएको छ । भगवान् बिष्णुको मुखबाट उत्पत्ति भएको अमलाको रुखको पूजा गर्नाले विशेष धार्मिक फल प्राप्त हुने धार्मिक मान्यता छ । विभिन्न कारणले आमलकी एकादशीको व्रत बस्न नसकेका व्यक्तिहरुले यस एकादशीको स्मरण मात्रै गरे पनि पुण्य प्राप्त हुनेछ ।
भगवान् बिष्णुलाई समेत अत्यधिक प्रिय लाग्ने अमला खाँदा तीन गुणा धेरै शुभ फल प्राप्ति हुने शास्त्रीय भनाई छ । खासमा स्वर्ग र मोक्ष फलका लागि आमलकी एकादशीको व्रत बस्नु उचित मानिएको छ ।
एकादशी महात्मय अनुसार, एक नगरका सबै बासिन्दाहरु भगवान् बिष्णुका भक्त थिए । उनीहरु सबैले हरेक एकादशी व्रतको नियमित पालना गर्दथे । एकपटक आमलकी एकादशीकै दिनमा सबै जना व्रत बसी मन्दिरमा जाग्राममा थिए । रातिको समय भएकाले एउटा धेरै हिंस्रक र असहिंष्णु भोको शिकारी पनि शिकार खोज्दै खोज्दै त्यहाँ आइपुग्यो । शिकारीले मन्दिरमा पर्याप्त खानेकुरा देख्यो, तर धेरै मानिस भएका कारण उसले भोजन चोरेर भए पनि खाने सोच गर्यो, तर सकेन ।
उसले भोजनकै लागि भए पनि त्यो रात बिष्णुका भक्तहरुसँगै जागै बस्ने निर्णय गर्यो । भोलिपल्ट बिहान भएपछि शिकारीसहित सबै भक्तजनहरु आ–आफ्नो घर फर्किए । समय बित्दै जाँदा शिकारीको अचानक मृत्यु भयो । तर शिकारीले नजानीकनै भए पनि आमलकी एकादशीको ब्रत गरेको थियो । त्यही भएर मरे पनि सबै पापहरु नास भई उक्त शिकारीलाई पुण्य प्राप्त हुन गयो । उसको पुर्नजन्म एउटा राजकीय खानदानमा भयो ।
त्यस जन्ममा उक्त शिकारीको नाम राजा चित्रसेन रहन गयो । ऊ असाध्यै वीर, धार्मिक, सत्यवादी र विष्णुभक्त राज सदस्यका रुपमा देखापर्यो । दान धर्मादी कार्यमा उसको तीव्र रुचि देखियो । समय बित्दै जाँदा उ राजपरिवारको सदस्यका नाताले शिकार खेल्न गयो, तर उ डाँकाहरुको चंगुलमा पर्यो ।
हातहतियारसहितका डाँकाहरूले उसलाई मार्ने तयारी गर्न थाले । उसलाई विभिन्न हतियारले डाँकाहरुले प्रहार गर्न थाले । तर कुनै पनि हतियारले उसलाई केही चोट पुर्याउन सकेन । अझ शस्त्रहरु प्रहार गर्न थाले, तर डाँकाहरूको प्रहारबाट आफूमा कुनै असर नपरेपछि उसलाई अचम्म लाग्यो । अझ पछि त डाँकाहरू उसलाई आक्रमण गर्न छाडेर आफू आफूमै झगडा र आक्रमण गर्न थाले । त्यहीबेला एक अलौकिक शक्ति प्रकट भयो । उक्त शक्तिका कारण सबै डाकाको मृत्यु भयो । उसले अलौकिक शक्तिसँग सोध्यो, मेरो रक्षा गर्ने को हो ?
जवाफ मिल्यो, पुर्वजन्मको आमलकी एकादशी व्रतको प्रभावले तिम्रो रक्षा भगवान् बिष्णुले गर्नुभयो भन्दै आकाशवाणी भयो । यस्तो सुनेर उ सारै बिष्णु भगवान्प्रति झन् धेरै कृतज्ञ बन्यो । सदा लागि बिष्णुभक्त भई समर्पित बनेको पौराणिक कथा छ । पछि आएर राजा चित्रसेनले आफ्ना समस्त प्रजाहरुलाई आमलकी एकादशीको कथा बताए । हजारौं वर्षदेखि सुन्दै सुनाँउदै आएको आमलकी एकादशीको यो व्रतकथासँगै आजका लागि शव्दमालालाई यहीँ बिसर्जन गर्दछु ।
हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकाल
आउँदा दिनहरु
-
१५माघ
-
१६माघद्रोण नवमी/शहीद दिवस भोलि
-
१८माघभीमा एकादशी व्रत/मुक्तक दिवस ३ दिन पछि
-
१९माघप्रदोष व्रत/विश्व सिमसार दिवस ४ दिन पछि
-
२१माघ
-
२२माघ
-
२४माघसुरक्षित इन्टरनेट दिवस ९ दिन पछि
-
२८माघविज्ञानमा महिला पहुँचको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस १३ दिन पछि
-
२९माघरवि सप्तमी व्रत/मकर स्नान समाप्ति १४ दिन पछि
-
१फागुनकुम्भ संक्रान्ति/विश्व रेडियो दिवस १५ दिन पछि
-
२फागुनप्रणय दिवस १६ दिन पछि
-
३फागुनअन्तर्राष्ट्रिय बाल्यकाल क्यान्सर दिवस १७ दिन पछि
-
४फागुनविजया एकादशी १८ दिन पछि
-
६फागुन
-
७फागुनप्रजातन्त्र दिवस / निर्वाचन दिवस २१ दिन पछि
-
८फागुनसोमबारे औंसी/सामाजिक न्याय दिवस २२ दिन पछि
-
९फागुन
-
१४फागुनरवि सप्तमी व्रत २८ दिन पछि
-
१६फागुनमाझी समुदायको लदीपूजा ३० दिन पछि
-
१९फागुनआमलकी एकादशी ३३ दिन पछि
-
२०फागुनशनि प्रदोष व्रत ३४ दिन पछि
-
२२फागुन
-
२३फागुन
-
२४फागुन
-
१चैतमीन संक्रान्ति ४५ दिन पछि
-
४चैतपापमोचनी एकादशी व्रत ४८ दिन पछि
-
७चैतघोडेजात्रा ५१ दिन पछि
-
८चैत
-
९चैतविश्व मौसम दिवस ५३ दिन पछि
-
१०चैत
-
१५चैत
-
१६चैतश्री राम नवमी व्रत ६० दिन पछि
-
१८चैतकामदा एकादशी ६२ दिन पछि
-
१९चैतकामदा एकादशी व्रत ६३ दिन पछि
-
२०चैतसोम प्रदोष व्रत ६४ दिन पछि
-
२१चैतमहावीर जयन्ती ६५ दिन पछि
-
२३चैतहनुमान जयन्ती व्रत/बैसाख स्नान प्रारम्भ ६७ दिन पछि
ज्योतिषहरू
-
Jyotish Dr. Janak Bhattaविगत ३५ वर्षदेखि कुण्डली निर्...
-
Jyotish Dipendra Khatiwadaसम्पुर्णानन्द संस्कृत बिश्वब...
-
Jyotish Khagendra Subediसम्पूर्णानंद संस्कृत विश्ववि...
-
Jyotish Mukunda Sharmaस्वाध्याय, सत्सङ्ग र सदाचारजस...
-
Jyotish Narayan Prasad Dulalसम्पूर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Acharya Choodamani Pathakसम्पूर्णानन्दसंस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Purushottam Ghimireनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालय, ...
-
Jyotish Khageshwor Subediगुरुकुल पद्दति बाट ज्योतिषीय ...
-
Jyotish Damodar Kaushikज्योतिष र व्याकरण विषयमा आचार...
-
Jyotish Vaman Sapkotaशिक्षा - व्याकरणाचार्य, पौरोही...
-
Jyotish Ghanashyam Pokharelनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयब...
-
Jyotish Smarika Acharyaबाल्मीकि बिद्यापिठ बाट ज्योत...
-
Jyotish Damodar Poudelनेपाल संस्कृत विश्व बिद्यालय...
-
Jyotish Deepak Prasad Kafleसम्पूर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Narayan Prasad Gautamगुरुकुल शिक्षा प्रणालीबाट ज्...
-
Jyotish Mohan Ghimireसम्पुर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
साहित्य / ब्लग
- बास्ना आउने बाँसुरी
- The little girl at the window
- मलाई मतलब भएन
- संघर्ष
- रुद्राक्ष महिमा तथा परिचय
- Safer Internet day
- सुरक्षित इन्टरनेट दिवस
- Shree Swasthani Brata Samapti/Poornima Wrata/Magh Snan Samapti
- श्री स्वस्थानी व्रत समाप्ती/पूर्णिमा व्रत/माघ स्नान समाप्ती
- Pashupatinath Chhaya Darshan/World Cancer Day
- पशुपतिनाथको छाया दर्शन/विश्व क्यान्सर दिवस
- Pradosh Vrata/World Wetlands Day
- प्रदोष व्रत/विश्व सिमसार दिवस
- Bhima Ekadashi Warta/Muktak Day
- भीमा एकादशी व्रत/मुक्तक दिवस
- International Day of education
- माघ महिना सूर्य मकर राशिमा प्रवेश गर्दा कुन राशिलाई कस्तो प्रभाव ?
- जिज्ञासा नै सफलताकाे सूचक : सुरूङकाे बाटाे
- Wrinkle in Time
- जाडोमा दाँतको हेरविचार
- Book Review: Hope was Here
- लैङ्गिक विभेदकाे वकालत : आमाले सक्नुहुन्छ
- रुने बनायौ
- माखो
- ३० वर्षपछि कुम्भमा शनिको संचार र फल विचार
- नक्षत्र के हो ?
- रुघाखोकी लक्षण, जोखिम तथा रोकथामका उपायहरु
- महामारीको जोखिम र मुख स्वास्थ्य
- सन् २०२२ लाई फर्केर हेर्दा
- Looking back at 2022 AD
- सम्झना
- जिन्दगी
- Life Story
- गोल्ड मेडल
- जाडोमा ध्यान दिन पर्ने ५ कुरा
- हाम्रो पात्रो रेमिटबाट पहिलोपटक पैसा कसरी पठाउने ?
- तिम्रो शहरमा
- मधुमेह, डायवेटिज चिनी रोग, या सुगर रोग
- मधुमेह र फिजियोथेरापी
- एन्टिमाइक्रोवियल रेसिस्टेन्स र न्यूनीकरणमा दन्त चिकित्सा
- टेलिफिजियोथेरापी
- एड्स नियन्त्रणमा दन्त चिकित्सा
- औषधि र अल्कोहल एकैसाथ सेवन गर्दाको जोखिम
- Easy ways to combat depression
- हाम्रो पात्रो रेमिटबाट पैसा किन पठाउने ? यी हुन् ५ फाइदाहरू
- के हो काल सर्प योग ?
- हाम्रो गिफ्टस् अब १४ शहरमा
- Tropical Secrets: Holocaust Refugees in Cuba
- साधना नै सफलताकाे आधार : एकलव्य
- Five reasons to send money through Hamro Patro Remit
- मायाको सुरुवात
- Book Review: Charlie and The Chocolate Factory
- How to send mobile balance to Nepal from abroad with Hamro Patro Recharge.
- Procedure to remit fund via Hamro Patro
- सबैतिर विश्वास जित्दै छ हाम्रो पात्रो रेमिट !
- किन आयौ
- प्रदेशी जिवन
- विश्वकपमा दिन सकिने ६ उपहारहरू
- सहरमा हराएको मान्छे
- गाउँकी छोरी
- कात्तिक २२ गते ग्रस्तोदित खग्रास चन्द्रग्रहण लाग्दै

Liked by: