आउँदा दिनहरु
-
७वैशाख
-
८वैशाख
-
९वैशाखविश्व पृथ्वी दिवस २ दिन पछि
-
१०वैशाखविश्व पुस्तक तथा प्रतिलिपि अधिकार दिवस ३ दिन पछि
-
११वैशाख
-
१२वैशाख
-
१३वैशाखविश्व बौद्धिक सम्पत्ति दिवस ६ दिन पछि
-
१४वैशाखमातातीर्थ औंसी ७ दिन पछि
-
१५वैशाख
-
१६वैशाख
-
१७वैशाखअक्षय तृतीया/शिव पार्वती विवाह महोत्सव १० दिन पछि
-
१८वैशाखअन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक दिवस ११ दिन पछि
-
१९वैशाख
-
२०वैशाखविश्व प्रेस स्वतन्त्रता दिवस १३ दिन पछि
-
२१वैशाख
-
२२वैशाखगोरखकाली पूजा १५ दिन पछि
-
२३वैशाखसीता जयन्ती व्रत १६ दिन पछि
-
२४वैशाखकिराँत समाज सुधार दिवस १७ दिन पछि
-
२५वैशाखमोहिनी एकादशी व्रत/विश्व रेडक्रस दिवस १८ दिन पछि
-
२६वैशाखकानून दिवस/प्रदोष व्रत १९ दिन पछि
-
२८वैशाखनृसिंह जयन्ती/महिला ज्योतिष संघ स्थापना दिवस २१ दिन पछि
-
२९वैशाख
-
१जेठवृष संक्रान्ति/अन्तर्राष्ट्रिय परिवार दिवस २५ दिन पछि
-
३जेठविश्व दूरसञ्चार दिवस/विश्व उच्च रक्तचाप दिवस २७ दिन पछि
-
६जेठभौमाष्टमी व्रत/गोरखकाली पूजा ३० दिन पछि
-
८जेठअन्तर्राष्ट्रिय जैविक विविधता दिवस ३२ दिन पछि
-
९जेठअपरा एकादशी व्रत ३३ दिन पछि
-
१०जेठशनि प्रदोष व्रत ३४ दिन पछि
-
११जेठसिथि चःह्रे ३५ दिन पछि
-
१२जेठबटसावित्री व्रत/शनि जयन्ती ३६ दिन पछि
-
१४जेठगोसाइकुण्ड स्नान आरम्भ ३८ दिन पछि
-
१५जेठगणतन्त्र दिवस ३९ दिन पछि
-
१७जेठविश्व धुम्रपान रहित दिवस ४१ दिन पछि
-
१८जेठसिथि नख:/विश्व बुवाआमा दिवस ४२ दिन पछि
-
२०जेठभौमाष्टमी व्रत/गोरखकाली पूजा ४४ दिन पछि
-
२१जेठ
-
२२जेठ
-
२४जेठनिर्जला एकादशी व्रत (तुलसीको दल राख्ने) ४८ दिन पछि
-
२५जेठप्रदोष व्रत ४९ दिन पछि
-
२७जेठपूर्णिमा व्रत ५१ दिन पछि
ज्योतिषहरू
-
Jyotish Khageshwor Subediगुरुकुल पद्दति बाट ज्योतिषीय �...
-
Jyotish Dr. Janak Bhattaविगत ३५ वर्षदेखि कुण्डली निर्�...
-
Jyotish Hamro patroनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालय �...
-
Jyotish Vaman Sapkotaशिक्षा - व्याकरणाचार्य, पौरोही...
-
Jyotish Pandit Mukunda Nepalज्योतिष पण्डित मुकुन्द नेपाल�...
-
Jyotish Krishna Prasad Bhandariउपप्राध्यापक (Asst. professor of Sanskrit) नेपा�...
-
Jyotish Damodar Poudelनेपाल संस्कृत विश्व बिद्यालय�...
-
Jyotish Khagendra Subediसम्पूर्णानंद संस्कृत विश्ववि...
-
Jyotish Damodar Kaushikज्योतिष र व्याकरण विषयमा आचार�...
-
Jyotish Deepak Prasad Kafleसम्पूर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Dipendra Khatiwadaसम्पुर्णानन्द संस्कृत बिश्वब...
-
Jyotish Smarika Acharyaबाल्मीकि बिद्यापिठ बाट ज्योत�...
-
Jyotish Mukunda Sharmaस्वाध्याय, सत्सङ्ग र सदाचारजस�...
-
Jyotish Ghanashyam Pokharelनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयब...
-
Jyotish Narayan Prasad Bhandariउप-प्राध्यापक (lecturer of Astrology), 'कुलपत...
-
Acharya Choodamani Pathakसम्पूर्णानन्दसंस्कृत विश्वव�...
-
Jyotish Purushottam Ghimireनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालय, �...
-
Jyotish Mohan Ghimireसम्पुर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Amrit Paudelवाराणसीकै सम्पूर्णानन्द संस्...
-
Jyotish Narayan Prasad Gautamगुरुकुल शिक्षा प्रणालीबाट ज्�...
राशीफल
साहित्य / ब्लग
- World Book and Copyright Day
- अन्तर्राष्ट्रिय पुस्तक दिवस | प्रतिलिपि अधिकार दिवस
- विश्व पृथ्वी दिवस
- World Earth day
- गोरखकाली पूजा | छन्द दिवस
- Gorakhkali Puja | Chhanda Diwas
- विश्व सम्पदा दिवस
- International Day For Monuments and Sites
- नयाँ वर्ष | मेष संक्रान्ति | बिस्का: जात्रा
- Ravisaptami Vrata
- रवि सप्तमी व्रत
- Nepali New Year | Mesh Sankranti | Biska Jatra
- Swami Shashidhar Janma Jayanti
- स्वामी शशिधर जन्मजयन्ती
- World Art day
- विश्व कला दिवस
- Hanuman Jayanti | Baisakh Snan Praarambha | Poornima Vrata | Balaju Bais Dhara Mela | International Day of Human Space Flight
- हनुमान जयन्ती | बैसाख स्नान प्रारम्भ | पूर्णिमा व्रत | बालाजु बाइस धारा मेला |अन्तर्राष्ट्रिय मानव अन्तरिक्ष उडान दिवस
- Mahavir Jayanti | Pradosh Vrata
- महावीर जयन्ती | प्रदोष व्रत
- Kamada Ekadashi
- कामदा एकादशी
- तिमी कठोर भैदिएर
- हरियाली मन पर्छ
- कलेजको बिदाइ
- आँखाको गहिराइमा हराएर
- तिमिले चीनेको म
- रमाइलाेअनि ज्ञानले भरिएकाे पुस्तक सुरुङको बाटो
- Stay Cool & Protected: Must-Have Summer Essentials from Hamro Mart
- The Best Summer Essentials to Gift Your Loved Ones in Nepal
- तिमी थियौ म थिएँ
- हुन्छ त
- गल्ली-गल्ली
- मनको वेदना
- कहाँ जादैछौ
- माटोको कथा
- The Boxcar Children
- Rang Ramailo & Savings – This Holi, Shop Smart with Hamro Mart!
- एक्लो
- भुइँ भेट्यो भुमाले
- यो प्रेम
- के हो कालसर्प योग? जीवनमा कस्तो प्रभाव पार्छ?
- आध्यात्मिक गुरु श्री स्वामी चिदानन्द गिरिज्यूको आध्यात्मिक प्रवचन
- Spiritual Discourse led by Guru Sri Swami Chidananda Giri
- Charlie and the Great Glass Elevator
- मन छ
- प्रेमदिवस
- गल्ती गरेछु
- Ending the Session with a Blast: The Subtle Art of Pitching at Hult Prize at IOE’s Sixth and Final Talk Series Session
- भर हुन्न
- २०८२ का शुभ साइतहरू
- २०८२ मा दशैं अनि तिहार
- दोहोरिने छैन
- मौसम
- हराएको सपना
- ‘कस्तो राम्रो चङ्गा
- समय लाग्छ
- हाम्रा प्रेम
- कोमल हृदय
- समय
- यात्रा संगै गरौँ
अधिक असोज शुक्ल प्रतिपदा
अधिकमास आरम्भः | मत्स्य नारायण मेला शुरु

कसरी हुन्छ अधिक मास ? अधिक मासमा के गर्न हुन्छ ? के गर्न हुँदैन ?
द्वात्रिंशद्भिर्गतैर्मासैर्दिनै: षोडशभिस्तथा ।
घटिकानां चतुष्केन पतति ह्यधिकमासक: ॥
सौर्यमास अर्थात् संक्रान्ति देखि मसान्तभित्र दुईवटा औंशी पर्न गए या दुईवटा औंशीको विचमा सूर्य संक्रान्ति आएन भने त्यस महिनालाई अधिकमास भनिन्छ । पौराणिक मान्यता अनुसार यस अधिकमासको अधिपति भगवान् विष्णु भएकाले यस महिनालाई पुरुषोत्तममास पनि भनिन्छ । यो वर्ष आशिकमास असोज २ गतेदेखि ३० गते सम्म रहन गएको छ, त्यसैले यस वर्षको दशैं र तिहार जस्ता महान चाड १ महिना पछि पर्न गएको छ ।
असंक्रान्तिमासोSधिमासस्स्फुटस्स्यात् ।
द्विसंक्रान्तिमास: क्षयाख्य: कदाचित् ॥
त्यस्तै कुनै चन्द्रमास भित्र दुईवटा सूर्य संक्रान्ति परेमा त्यसलाई क्षयमास भनिन्छ । अधिकमास हरेक ३२ महिना १६ दिन ४ घडी पछि आउँछ भने क्षयमास घटिमा १९ वर्ष र बढिमा ४१ वर्षमा एक पटक आउने गर्दछ । अधिक मास प्रत्येक तीन वर्षमा एकपटक आउँछ, यस्तो संयोग यो फागुनदेखि कात्तिकको बीचमा पर्ने गर्छ अत: मंसिर, पुस र माघ महिनामा भने पुरुषोत्तम महिना पर्दैन । आश्विन महिनामा अधिक मास अब १९ वर्ष पछि वि. सं. २०९६ सालमा मात्र आउनेछ । वि. सं.२०३९ सालमा चैं अधिकमास असोज र फागुन महिनामा दुईपटक परेको थियो भने त्यस्तै गरी अब आउने वि. सं. २०८५ सालको कार्तिक र चैत महिनामा दुईपटक पर्ने कुरा स्पष्ट छ ।
पञ्चाङ्ग गणना अनुसार सूर्यमान अनुसार वर्षमा ३६५ दिन, १५ घडी, ३१ पला र ३० विपला हुन्छ, जब कि चन्द्रमान अनुसार वर्षमा ३५४ दिन, २२ घडी, १ पला र २३ विपला हुन्छ । सूर्य तथा चन्द्रमानबीच वर्षमा १० दिन ५३ घडी, ३० पला एवं ७ विपलाको अन्तर हुने गर्छ । यसै अन्तरलाई समायोजित गर्नका लागि अधिक मासको व्यवस्था गरिएको पाइन्छ ।
सनातन धर्ममा अधिकमासको समयमा शुभ र मंगल कार्य वर्जित गरिएको छ । भनिन्छ, अतिरिक्त भएको कारण नै मलिन अर्थात् मलमास भनिएकाले यस्तो समयमा शिलान्यास, गृहप्रवेश, व्रतबन्ध, विवाह, यज्ञ, काम्यकर्म र नयाँ कार्यको थालनी गर्न शास्त्रले निषेध गरेको छ साथै नव विवाहित जोडीहरूको लागिपनि मलमास महत्त्वपूर्ण दृष्टीले हेर्ने गरिन्छ । मलमास भरी नवजोडी सँगै बस्नु राम्रो मानिदैन । विशेषगरी मलमासमा गर्भाधान गर्नुपनि नराम्रो मानिन्छ, यदि यस समयमा गर्भ रहन गए सन्ततिमा मानसिक वा शारीरिक विकृति हुनसक्ने भएकाले गर्भाधान गर्नुपनि राम्रो मानिदैन ।
पौराणिक सिद्धात अनुसार अधिकमासमा सनातनी श्रद्धालुहरूले व्रत, उपवास, विष्णु भगवानको जप, पूजा, पाठ, ध्यान, भजन, कीर्तन, भगवतभक्ति, श्रीमद्भागवत महापुराण, श्रीविष्णुपुराण लगायत पुरुषोत्तम माहात्म्य आदिको श्रवण, पठन, गर्नाले १० गुणा बढी फलदायी हुने र सम्पूर्ण पापको प्रायश्चित भई समस्त मनोकामना पूर्ण हुने शास्त्रीय वचन रहेको छ ।
यसरी अधिक मासको अन्तिम दिन विष्णु भगवानको ३३ नामले पूजा गरी काँसको थालीमा ३३ वटा मालपुवा राखेर पहेंलो कपडाले ढाकेर मालपूआ दान गर्नाले अनन्त पुण्य मिल्ने शास्त्रोक्त वचन रहेको छ । विष्णु भगवानको ३३ नाम यस प्रकार रहेको छ ।
विष्णवे नमः, जिष्णवे नमः, महाविष्णवे नमः, हरये नमः, कृष्णाय नमः, अधोक्षजाय नमः, केशवाय नमः, माधवाय नमः, रामाय नमः, मधुसुदनाय नमः, अच्युताय नमः, पुरुषोत्तमाय नमः, गोविन्दाय नमः, वामनाय नमः, त्रिविक्रमाय नमः, संकर्षणाय नमः, श्रीकण्ठाय नमः, बैकुण्ठा यनमः, नारायणाय नमः, अनिरुद्धाय नमः, प्रद्युम्नाय नमः, जनार्दनाय नमः, दामोदराय नमः, श्रीपतये नमः, वासुदेवाय नमः, नृसिंहाय नमः, शेषशायिने नमः, पृश्निगर्भाय नमः, उरुक्रमाय नमः, श्रीधराय नमः, गोपीजनवल्लभाय नमः, गोपालाय नमः र गोलोकाधिपतये नमः । अस्तु ॥
-ज्यो. प. नारायणप्रसाद दुलाल
आउँदा दिनहरु
-
७वैशाख
-
८वैशाख
-
९वैशाखविश्व पृथ्वी दिवस २ दिन पछि
-
१०वैशाखविश्व पुस्तक तथा प्रतिलिपि अधिकार दिवस ३ दिन पछि
-
११वैशाख
-
१२वैशाख
-
१३वैशाखविश्व बौद्धिक सम्पत्ति दिवस ६ दिन पछि
-
१४वैशाखमातातीर्थ औंसी ७ दिन पछि
-
१५वैशाख
-
१६वैशाख
-
१७वैशाखअक्षय तृतीया/शिव पार्वती विवाह महोत्सव १० दिन पछि
-
१८वैशाखअन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक दिवस ११ दिन पछि
-
१९वैशाख
-
२०वैशाखविश्व प्रेस स्वतन्त्रता दिवस १३ दिन पछि
-
२१वैशाख
-
२२वैशाखगोरखकाली पूजा १५ दिन पछि
-
२३वैशाखसीता जयन्ती व्रत १६ दिन पछि
-
२४वैशाखकिराँत समाज सुधार दिवस १७ दिन पछि
-
२५वैशाखमोहिनी एकादशी व्रत/विश्व रेडक्रस दिवस १८ दिन पछि
-
२६वैशाखकानून दिवस/प्रदोष व्रत १९ दिन पछि
-
२८वैशाखनृसिंह जयन्ती/महिला ज्योतिष संघ स्थापना दिवस २१ दिन पछि
-
२९वैशाख
-
१जेठवृष संक्रान्ति/अन्तर्राष्ट्रिय परिवार दिवस २५ दिन पछि
-
३जेठविश्व दूरसञ्चार दिवस/विश्व उच्च रक्तचाप दिवस २७ दिन पछि
-
६जेठभौमाष्टमी व्रत/गोरखकाली पूजा ३० दिन पछि
-
८जेठअन्तर्राष्ट्रिय जैविक विविधता दिवस ३२ दिन पछि
-
९जेठअपरा एकादशी व्रत ३३ दिन पछि
-
१०जेठशनि प्रदोष व्रत ३४ दिन पछि
-
११जेठसिथि चःह्रे ३५ दिन पछि
-
१२जेठबटसावित्री व्रत/शनि जयन्ती ३६ दिन पछि
-
१४जेठगोसाइकुण्ड स्नान आरम्भ ३८ दिन पछि
-
१५जेठगणतन्त्र दिवस ३९ दिन पछि
-
१७जेठविश्व धुम्रपान रहित दिवस ४१ दिन पछि
-
१८जेठसिथि नख:/विश्व बुवाआमा दिवस ४२ दिन पछि
-
२०जेठभौमाष्टमी व्रत/गोरखकाली पूजा ४४ दिन पछि
-
२१जेठ
-
२२जेठ
-
२४जेठनिर्जला एकादशी व्रत (तुलसीको दल राख्ने) ४८ दिन पछि
-
२५जेठप्रदोष व्रत ४९ दिन पछि
-
२७जेठपूर्णिमा व्रत ५१ दिन पछि
ज्योतिषहरू
-
Jyotish Khageshwor Subediगुरुकुल पद्दति बाट ज्योतिषीय �...
-
Jyotish Dr. Janak Bhattaविगत ३५ वर्षदेखि कुण्डली निर्�...
-
Jyotish Hamro patroनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालय �...
-
Jyotish Vaman Sapkotaशिक्षा - व्याकरणाचार्य, पौरोही...
-
Jyotish Pandit Mukunda Nepalज्योतिष पण्डित मुकुन्द नेपाल�...
-
Jyotish Krishna Prasad Bhandariउपप्राध्यापक (Asst. professor of Sanskrit) नेपा�...
-
Jyotish Damodar Poudelनेपाल संस्कृत विश्व बिद्यालय�...
-
Jyotish Khagendra Subediसम्पूर्णानंद संस्कृत विश्ववि...
-
Jyotish Damodar Kaushikज्योतिष र व्याकरण विषयमा आचार�...
-
Jyotish Deepak Prasad Kafleसम्पूर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Dipendra Khatiwadaसम्पुर्णानन्द संस्कृत बिश्वब...
-
Jyotish Smarika Acharyaबाल्मीकि बिद्यापिठ बाट ज्योत�...
-
Jyotish Mukunda Sharmaस्वाध्याय, सत्सङ्ग र सदाचारजस�...
-
Jyotish Ghanashyam Pokharelनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयब...
-
Jyotish Narayan Prasad Bhandariउप-प्राध्यापक (lecturer of Astrology), 'कुलपत...
-
Acharya Choodamani Pathakसम्पूर्णानन्दसंस्कृत विश्वव�...
-
Jyotish Purushottam Ghimireनेपाल संस्कृत विश्वविद्यालय, �...
-
Jyotish Mohan Ghimireसम्पुर्णानन्द संस्कृत विश्वव...
-
Jyotish Amrit Paudelवाराणसीकै सम्पूर्णानन्द संस्...
-
Jyotish Narayan Prasad Gautamगुरुकुल शिक्षा प्रणालीबाट ज्�...
राशीफल
साहित्य / ब्लग
- World Book and Copyright Day
- अन्तर्राष्ट्रिय पुस्तक दिवस | प्रतिलिपि अधिकार दिवस
- विश्व पृथ्वी दिवस
- World Earth day
- गोरखकाली पूजा | छन्द दिवस
- Gorakhkali Puja | Chhanda Diwas
- विश्व सम्पदा दिवस
- International Day For Monuments and Sites
- नयाँ वर्ष | मेष संक्रान्ति | बिस्का: जात्रा
- Ravisaptami Vrata
- रवि सप्तमी व्रत
- Nepali New Year | Mesh Sankranti | Biska Jatra
- Swami Shashidhar Janma Jayanti
- स्वामी शशिधर जन्मजयन्ती
- World Art day
- विश्व कला दिवस
- Hanuman Jayanti | Baisakh Snan Praarambha | Poornima Vrata | Balaju Bais Dhara Mela | International Day of Human Space Flight
- हनुमान जयन्ती | बैसाख स्नान प्रारम्भ | पूर्णिमा व्रत | बालाजु बाइस धारा मेला |अन्तर्राष्ट्रिय मानव अन्तरिक्ष उडान दिवस
- Mahavir Jayanti | Pradosh Vrata
- महावीर जयन्ती | प्रदोष व्रत
- Kamada Ekadashi
- कामदा एकादशी
- तिमी कठोर भैदिएर
- हरियाली मन पर्छ
- कलेजको बिदाइ
- आँखाको गहिराइमा हराएर
- तिमिले चीनेको म
- रमाइलाेअनि ज्ञानले भरिएकाे पुस्तक सुरुङको बाटो
- Stay Cool & Protected: Must-Have Summer Essentials from Hamro Mart
- The Best Summer Essentials to Gift Your Loved Ones in Nepal
- तिमी थियौ म थिएँ
- हुन्छ त
- गल्ली-गल्ली
- मनको वेदना
- कहाँ जादैछौ
- माटोको कथा
- The Boxcar Children
- Rang Ramailo & Savings – This Holi, Shop Smart with Hamro Mart!
- एक्लो
- भुइँ भेट्यो भुमाले
- यो प्रेम
- के हो कालसर्प योग? जीवनमा कस्तो प्रभाव पार्छ?
- आध्यात्मिक गुरु श्री स्वामी चिदानन्द गिरिज्यूको आध्यात्मिक प्रवचन
- Spiritual Discourse led by Guru Sri Swami Chidananda Giri
- Charlie and the Great Glass Elevator
- मन छ
- प्रेमदिवस
- गल्ती गरेछु
- Ending the Session with a Blast: The Subtle Art of Pitching at Hult Prize at IOE’s Sixth and Final Talk Series Session
- भर हुन्न
- २०८२ का शुभ साइतहरू
- २०८२ मा दशैं अनि तिहार
- दोहोरिने छैन
- मौसम
- हराएको सपना
- ‘कस्तो राम्रो चङ्गा
- समय लाग्छ
- हाम्रा प्रेम
- कोमल हृदय
- समय
- यात्रा संगै गरौँ

Liked by: