Gunla Parwa Arambha/International Day of the World's Indigenous Peoples | गुंलापर्व आरम्भ/अन्तर्राष्ट्रिय आदिवासी दिवस | २०७८ साउन २५ | Hamro Patro

आउँदा दिनहरु

ज्योतिषहरू

  • call
    TALK TO JYOTISH

    • मेरो नोट Add Note

    राशीफल

    मेष
    मेष (चु, चे, चो, ला, लि, लु, ले, लो, अ) पारिवारिक सद्भावमा वृद्धि हुनेछ। कार्यक्षेत्रमा नयाँ विचारको प्रशंसा हुनेछ। प्रतिष्ठित काम गरेर समाजमा आफूलाई चिनाउन सक्नुहुनेछ। आजको शुभ रंग हरियो हो भने शुभ ‌अंक ३ रहेको छ।

    साहित्य / ब्लग

    Jul/Aug 2021
    २०७८ साउन
    २५
    सोमवार
    Aug 09, 2021
    साउन शुक्ल प्रतिपदा
    गुंलापर्व आरम्भ/अन्तर्राष्ट्रिय आदिवासी दिवस ( Gunla Parwa Arambha/International Day of the World's Indigenous Peoples )
    MY NOTE
    तपाईँले आजको मिति भन्दा पछिको नोट हाल्नु भएको छैन । तपाईँले जन्मदिन, मिटिङ, सम्झनु पर्ने कुराहरु, बिल तिर्ने दिन आदि टिपोट टिप्न सक्नुहुन्छ ।

    गुँला पर्व आरम्भ | अन्तर्राष्ट्रिय आदिवासी दिवस




    गुँला पर्व आरम्भ विशेष अडियो सामग्री

    आज हामी गुँला पर्वको साम्रगी लिएर आएका छाँै । वर्षभरि नेपाली चाडबाड अनि दिन विशेषको सँगालो लिएर आउने यहाँहरूको प्रिय मोबाइल पात्रो ‘हाम्रो पात्रो’मा । वर्षाको मादकता अनि जोखिम दुवै आफ्नो चरमोत्कर्षमा छ । धानको रोपाईँ कतिको सकियो होला ? सदाझैँ बर्खाका प्रकोपहरू पहिरो अनि बाढीका समाचारहरू सुन्नमा आइरहेका छन् । बादलहरू कहिले पागल भएर वर्षन्छन् त कतै कन्जुस् हुँदै जलथोपाहरू नझारी बसेका छन् । जे–होस् जसो होस्, यस वर्षको यस महिना अनि विशेषतः बर्खाको मध्यान्तरपछि आउने गुँला पर्वमा सबैलाई स्वागत ।

    गुँला पर्वको कुरा उक्काउँदा म आज स्वयम्भू महापुराणलाई यहाँ उद्यृत गर्न चाहन्छु । मञ्जुश्रीले आफ्ना अनुयायीहरूका लागि बनाएको शहर नै आजको काठमाडाँै हो । यसरी स्वयम्भु चैत्यलाई केन्द्रमा राखेर शुरु भएको बागमती सभ्यताको शुरुवाती दिनमा मञ्जुश्रीले शुरु गर्नुभएको चैत्य सेवाको चलन नै पछि गुँला पर्वको स्वरुपमा जानिन्छ । नेपाल सम्वतका अनुसार, गुँला एक महत्वपूर्ण महिना हो । स्थानीय नेवार वा नेपाल भाषामा ‘गुँ’ को अर्थ नवौ र ‘ला’को अर्थ महिना भन्ने हुन्छ । अर्थात्, नवौ महिना भन्ने बुझिन्छ । विक्रम सम्वत् अनुसार साउन शुक्लपक्ष प्रतिपदादेखि भाद्र शुक्लपक्ष प्रतिपदासम्म एक महिनाको अवधि नै गुँला हो ।

    यस गुँला महिनामा गुँला पर्व नेवाः समुदायमा विशेष रुपमा अनि काठमाडौँ उपत्यका लगायत अन्य केही नेवाः समुदायको बाहुल्यता भएका ठाउँमा मनाइन्छ । नेवाः समुदायका बौद्धमार्गी परिवारमा यो पर्वको उल्लास अझ बढी आत्मिक अनि चिन्तनगत रुपमा रहेको पाइन्छ । भगवान बुद्ध अनि उहाँका अनुयायीहरू दिव्य प्रवचन अनि ज्ञानको प्रचारमा जाँदा बर्खाका समयमा यात्रा नगरी एकै ठाउँमा बस्ने भएकाले यस पर्वलाई बर्खा अनि ज्ञानको एउटा संगम पनि मानिने गरिन्छ । विशेषगरी नेवार समुदायले मनाउने गुँला पर्वमा बिहान स्वयम्भू भगवानको दर्शन गर्न जाने परम्परा रहिआएको छ ।

    आज काठमाडौं उपत्यकाका चोक चौराहहरूमा विशेष गुँला संगीतको श्रवण गर्न सकिन्छ । अनि गुम्बा, मन्दिर, आत्मिकस्थलमा भक्तजनको आवागमन धेरै रहन्छ । बहीद्यः स्वःवनेगु नेवाः संस्कृतिको अनन्य पाटो हो, जहाँ अघिअघि बाजा अनि संगीत अनि पछि–पछि भक्तजनहरू हुन्छन् ।

    आजका दिनमा यस्ता झाँकीहरू प्रशस्तै देख्न सकिन्छ, काठमाडौँ उपत्यकामा । द्यः थायेगु आजको विशेष क्रियाकलापमा पर्छ । आज कालो माटोलाई प्रयोग गरेर कालो काँचो माटोले स–साना स्तुपा बनाउने चलन छ । काठमाडौँ र ललितपुरमा पन्जारा अर्थात् बुद्ध लगायत अन्य साधु सन्तको प्रतिमा अनि भगवानको प्रतिनिधित्व गर्ने खटलाई शहरमा घुमाउने अनि चामल लगायतका चिजबिज जम्मा गर्ने चलन पनि छ । बौद्धमार्ग एउटा सन्तुलनको वकालत गर्ने दर्शन हो, जहाँ दान अनि शान्ति लगायत आत्मिक चिन्तनलाई धेरै महत्व दिने गरिन्छ ।

    हुन त, गुँला एकदिनको मात्र चाड त हैन, यस चाडलाई चन्द्रमानका बिभिन्न तिथिमा बिभिन्न प्रकारले मनाइन्छ । बर्खाको अन्त्यसँगै आउने खुला आकाश अनि सफा बादलका टुक्राहरूमा आ–आफ्ना दिनचर्याका खाका गज्जबले कोरौँ, सबैलाई शुभकामना ।
    हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकालले तयार पारेको आलेख ।


    अन्तर्राष्ट्रिय आदिवासी दिवस

     

    ‘आदि’ भनेको आदिम समयदेखि भन्ने बुझाउँछ । यसर्थ, कुनै पनि ठाउँमा आदिम समयदेखि बसोवास गरिरहेका र त्यस भूमिको माटोलाई खनी खोस्री आफ्नो पुस्ता धानिरहेका कलाकौशल र हस्तकला लगायत थुप्रै मौलिक पहिचान भएका समुदायलाई आदिवासी भनिन्छ ।
    आदिवासी र तिनको संस्कृति संरक्षण निम्ति २३ डसेम्बर १९९४ को संयुक्त राष्ट्रसघंको साधारण सभाले ९ अगस्तलाई अन्तर्राष्ट्रिय आदिवासी दिवसका रूपमा मनाउने अवधारणा अगाडि बढाएको हो । संयुक्त राष्ट्रसघंले यसअघि नै सन् १९९४ देखि २००४ सम्म आदिवासी दशक समेत ‘कर्म र मर्यादाका लागि दशक’ भन्ने नाराका साथ आव्हान गरेको थियो ।

    यो दिवस पहिचान गर्न सिर्जित संयुक्त राष्ट्र संघको लोगो बङ्गलादेशका कलाकार रेबन देवानले तयार पारेका हुन् । यो लोगोमा हरियो पातका दुई वटा कान जस्तो आकृतिले पृथ्वीलाई दुईपट्टिबाट घेरेको देखिन्छ ।

    अन्तर्राष्ट्रिय आदिवासी दिवसको सन् २०२१ को नारा भने'Leaving no one behind, Indigenous peoples and the call for a new social contract' तय भएको छ । यसको अर्थ चाहिँ नयाँ सामाजिक संरचनाको आवश्यकता अनि आदिवासीसहितको समावेशी समाजको पैरवी भन्ने लाग्छ ।

    मानव सभ्यताको विकाससँगै बसाईँ–सराईंको क्रम शुरु भएपछि क्रमशः आप्रवासीहरूको घनत्व बढ्न गई उनीहरूको पहिचान, अस्तित्व, फरक गुण अनि रिति–थितिमा कमी आउन थालेको छ । विश्वको कुल जनसंख्याको ५ प्रतिशत रहेका आदिवासीहरूले विश्वको कुल गरिब जनसंख्याको १५ प्रतिशत भाग ओगटेका छन् । पृथ्वीको ध्रुवीय क्षेत्रदेखि दक्षिण प्रशान्त किनारसम्म रहेका आदिवासीहरूको पहिचान र उपस्थिति घट्दो क्रममा छ, किनकि पछि बसोबास गरेर आएका आप्रवासी समुदायहरू पेशा, पहिचान, बसाईँ लगायतका विविध कारणहरूले हाबी हुँदै आएका छन् ।

    संयुक्त राष्ट्रसंघको आदिवासी समुदायको अधिकारसम्बन्धी घोषणपत्रको आर्टिकल १४ मा आदिवासी समुदायले आफ्नो संस्कृति, भाषा, रिति–रिवाज र चलनअनुरूप सुहाउँदो शैक्षिक प्रणाली, संस्थाहरू स्थापना र नियन्त्रण गर्न पाउने अधिकार दिएको छ । अनेकन अध्ययनहरूले स्पष्टसँग आदिवासी र गैरआदिवासी समुदायबीच शैक्षिक अवसर, विकास अनि समष्टिगत रूपमा मानवअधिकारका सुविधाहरूमा भएको ठूलो असमानता देखाउँछ । आफ्नो पहिचान र थलोका लागि पुस्तौँदेखि एकै ठाउँमा खनी–खोस्री, प्रकृतिसँग पैँठेजोरी खेल्दै आएका आदिवासी समुदाय विश्वका लागि प्राचीन सम्पत्ति हुन् । उनीहरूको पहिचान कायम राख्दै विकासको मूलधारमा ल्याउनु विश्व समुदायको प्रमुख चुनौती भएको छ ।

    बहु–जाति बहु–धर्म र बहु–संस्कृति भएको हाम्रो देश नेपालका अधिकांश भू–भागमा आदिवासी समुदायहरूको बसोबास छ । बद्लिँदो परिवेशसँगै आदिवासी समुदायमा प्रभावित भएको छ । तीव्र रूपमा उनीहरूले आफ्नो पहिचान, रिति अनि मौलिकतालाई जीवित राख्ने भरमग्दूर कोशिस गरिरहेका छन् । अर्कातिर त्यही मौलिकता नयाँ पुस्ताले भुल्दै गएको, पुराना संस्कृतिहरूलाई निरन्तरता दिन नसकेको र आफ्नो मौलिक थर समेत परिवर्तन गरेर पहिचान हराउँदै गएको दृश्य अत्यास लाग्दो छ ।

    तीतो सत्य के हो भने आदिवासीहरूको बसोवासलाई बिगार्दै अनि उनीहरूलाई विस्थापित गर्दै बनाइएका शहर, बसाईएका सभ्यता र जोडिएका कारखानाभन्दा उनीहरूको आफ्नो ठाउँमा हुने मौलिक उपस्थिति नै संसार र समुदायकालागि फाइदाकारक हुनेछ ।|

    आदिवासी समुदायका लागि सहज, सरल र विकसित समाज हामी सबैको दायित्व हो । चाहे हामी गैरआदिवासी हौँ या आदिवासी समुदाय हौँ । आउँदो पुस्तालाई समाजको यथार्थ चित्र र विकासको उद्गमबिन्दुको प्रतिबिम्ब देखाउन जरुरी छ । आदिवासी दिवसको सबैलाई दायित्वबोध होस् । सबैमा शुभकामना !

    हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकालले तयार पारेको आलेख ।



    आउँदा दिनहरु

    ज्योतिषहरू

  • call
    TALK TO JYOTISH

    • मेरो नोट Add Notes

    राशीफल

    मेष
    मेष (चु, चे, चो, ला, लि, लु, ले, लो, अ) पारिवारिक सद्भावमा वृद्धि हुनेछ। कार्यक्षेत्रमा नयाँ विचारको प्रशंसा हुनेछ। प्रतिष्ठित काम गरेर समाजमा आफूलाई चिनाउन सक्नुहुनेछ। आजको शुभ रंग हरियो हो भने शुभ ‌अंक ३ रहेको छ।

    साहित्य / ब्लग

    Liked by
    Liked by
    0 /600 characters

    Nepali Calendar 2082
    वैशाख
    जेठ
    असार
    साउन
    भदौ
    असोज
    कार्तिक
    मंसिर
    पुष
    माघ
    फागुन
    चैत
    Rashifal
    मेष
    बृष
    मिथुन
    कर्कट
    सिंह
    कन्या
    तुला
    बृश्चिक
    धनु
    मकर
    कुम्भ
    मीन
    Features
    Jyotish
    Gold-Silver
    Forex
    Date Converter
    Notes
    Blog
    Feature Requests
    News
    Latest News
    Popular
    National
    Literature
    Technology
    Entertainment
    Hamro Apps
    Hamro Patro
    Nepali Keyboard
    Nepali Dictionary
    Ludo Pro Hamro Games
    Call Break & Jutpatti
    Hamro News & Magazine
    Hamro Patro - Connecting Nepali Communities
    Hamro Patro is one of the first Nepali app to include Nepali Patro, launched in 2010. We started with a Nepali Calendar mobile app to help Nepalese living abroad stay in touch with Nepalese festivals and important dates in Nepali calendar year. Later on, to cater to the people who couldn’t type in Nepali using fonts like Preeti, Ganesh and even Nepali Unicode, we built nepali mobile keyboard called Hamro Nepali keyboard.
    © Hamro Patro 2025, All Rights Reserved | Privacy | Terms of Service