अजा एकादशी चतुर्मासअन्तर्गतको तेस्रो एकादशी हो । यस एकादशीका दिन अन्य एकादशीसरह व्रतको नियम र विधि पालना गरी भगवान् श्रीहरिको ऋषिकेश स्वरूपको पूजाआराधना गरिन्छ ।
भगवान् श्रीहरिको ऋषिकेश भन्नाले भगवान् विष्णुले दैत्य र राक्षसहरूको वितण्डा र पीडाबाट सुरक्षित रहन ऋषिहरूलाई प्रदान गरेको भूमि हो, जहाँ भगवान् विष्णु स्वयंले आफ्नो दैवी शक्तिसहित उपस्थित भई यज्ञ–यज्ञादि र धार्मिक कृत्य सुसञ्चालन गर्ने गरेका छन् । यो दिन शुद्ध चित्त लिएर व्रत बस्दा भगवान विष्णुले सबै दुःखबाट उद्धार गर्छन् र यस एकादशीको कथा श्रवण मात्रले अश्वमेघ यज्ञ गरेबराबरको फल प्राप्त हुने मान्यता पनि रहीआएको छ ।
अजा एकादशी व्रतकथा
धर्मशास्त्रका अनुसार, यस दिन व्रत बसेर चक्रवर्ती राजा हरिश्चन्द्रले आफ्ना छिन्नभिन्न भएका परिवार र साम्राज्य फिर्ता पाएका थिए । प्राचीनकालका राजा हरिशचन्द्रले आफ्नो कर्मको मूल्य चुकाउन नसकेर आफ्नो सारा राज्य र धन–दौलत त्यागी आफूलगायत आफ्नो परिवारलाई समेत राजा चण्डालको दास बनेका थिए ।
सत्यवादी राजा हरिशचन्द्रले वर्षौ त्यसरी दास भएर बिताएपछि आफ्नो अवस्थामा निक्कै चिन्तित हुन थाले । त्यसबेला उनको चिन्ता दूर हुने गरी उनको भेट एकजना गौतम ऋषिसँग भयो । हरिशचन्द्रले गौतम ऋषिलाई आफ्नो चिन्ता बताएपछि गौतम ऋषिले उनलाई भाद्रपद कृष्ण पक्षको अजा नामको एकादशीको विधिपूर्वक व्रत बसेमा दुःख हरण हुने सुझाव दिए ।
राजाले गौतम ऋषिकै भनाइअनुसार एकादशीको व्रत विधिपूर्वक बसे र जागरण गरे । त्यसपछि नभन्दै उक्त व्रतको प्रभावले राजाका समस्त पाप नष्ट भए । त्यसपछि ती राजाले आफ्नो परिवार र साम्राज्य फिर्ता पाएको कथन छ । त्यही समयदेखि यस एकादशीको विधिविधान र नियमलाई पूर्ण रूपले पालना गरी व्रत लिनाले सबै किसिमका पाप नष्ट हुने मान्यता रहीआएको हो ।
सबैलाई शुभकामना ।
विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवस
विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवस (WSPD), हरेक वर्ष सेप्टेम्बर १० मा मनाइन्छ, आत्महत्या रोकथामको लागि अन्तर्राष्ट्रिय सङ्घ (IASP) द्वारा आयोजित र विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (WHO) द्वारा समर्थित छ। घटनाले आत्महत्या रोकथाममा ध्यान केन्द्रित गर्ने विश्वव्यापी प्रतिबद्धतालाई प्रतिनिधित्व गर्दछ।
विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (WHO) ले हरेक वर्ष आत्महत्याका कारण ८ लाख भन्दा बढी मानिसहरूको मृत्यु हुने अनुमान गरेको छ र विश्वव्यापी आत्महत्यामध्ये लगभग ७७% निम्न र मध्यम आय भएका देशहरू (LMICs) मा हुन्छन्। प्रत्येक आत्महत्याको लागि आत्महत्याको प्रयास गर्ने वा गम्भीर आत्महत्या गर्ने विचार गर्नेहरू धेरै छन्। आत्महत्याको व्यवहारले परिवार र समुदायलाई गहिरो प्रभाव पार्छ र लाखौँ प्रभावित भएकाले विश्वव्यापी चुनौती बनेको छ। आत्महत्या मृत्युदर घटाउनु विश्वव्यापी महत्त्व र सार्वजनिक स्वास्थ्य विचारको अत्यावश्यक छ। विश्वमा हुने हरेक १०० मृत्युमध्ये एक जना आत्महत्याको परिणाम हो। यसले हामी सबैलाई असर गर्न सक्छ। प्रत्येक र हरेक आत्महत्या विनाशकारी छ र वरपरका मानिसहरूमा गहिरो प्रभाव पार्छ। यद्यपि, चेतना बढाएर, आत्महत्याको वरिपरिको कलङ्क घटाएर र राम्ररी सूचित कार्यलाई प्रोत्साहित गरेर, हामी विश्वभर आत्महत्याका घटनाहरूलाई कम गर्न सक्छौँ। विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवस आत्महत्या र आत्महत्या प्रयासको सङ्ख्या घटाउने प्रमाणित माध्यमहरू मार्फत कार्यलाई बढवा दिन आत्महत्या सम्बन्धी चेतना जगाउने अवसर हो।
वर्ष २०२३ को नारा
सन् २०२१ देखि सन् २०२३ लाई त्रिवार्षिक रूपमा एउटै नाराका अनुरूप यस दिवस मनाउने निर्णय गरिएको छ ।
Creating Hopes through actions, कार्यहरू मार्फत आशालाई जगाउने भन्ने रहेको छ ।
सास प्रति विश्वास राखौँ।
हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकाल
Liked by:
