प्रत्येक वर्ष ९ नोभेम्बरमा संयुक्त राज्य अमेरिकामा विश्व स्वतन्त्रता दिवस मनाइने गरिन्छ । तत्कालीन अमेरिकी राष्ट्रपति जर्ज डब्लू बुसले सन् २००१ मा ९ नोभेम्बरलाई विश्व स्वतन्त्रता दिवस मनाउने घोषणा गरेका थिए । त्यहीअनुरुप उनले त्यसपछिका वर्षमा, त्यसपछि अमेरिकी राष्ट्रपति बाराक ओबामा र डोनाल्ड ट्रम्पले पनि यसलाई आधिकारिकता दिए ।
जर्मनीको बर्लिनमा रहेको पूर्वी र पश्चिमी बर्लिनलाई विभाजन गर्ने पर्खाल ढलाइएको र मध्य तथा पूर्वी युरोपमा कम्युनिस्ट शासनको औपचारिक अन्त्य भएको उपलक्ष्यमा ९ नोभेम्बरलाई बुसले विश्व स्वतन्त्रता दिवस मनाउने घोषणा गरे । उनले नै आफ्नो कार्यकालभर यसलाई निरन्तरता पनि दिए ।
उनले विश्व स्वतन्त्रता दिवस मनाउने घोषणा गरेको वर्षमा नै अमेरिकामा डेमोक्रेटिक तथा रिपब्लिकन दुवै पार्टीका युवाहरुलाई विभिन्न कार्यक्रम गरेर यो दिवस मनाउन निर्देशन दिइएको थियो । यही निर्देशनअनुसार प्रत्येक वर्ष त्यहाँ युवा विद्यार्थीहरु तथा युवाहरुले विभिन्न कार्यक्रम गरेर विश्व स्वतन्त्रता दिवस मनाइरहेका छन् ।
आजकै दिन अमेरिकामा पूर्वराष्ट्रपति रोनल्ड रेगनबारे पनि चर्चा हुने गर्छ । उनको नीति तथा रणनीति, अमेरिकी कार्यशैलीका कारण विश्वमा शीत युद्ध अन्त्य भएको मानिन्छ ।
अमेरिकाले २ दशकदेखि ९ नोभेम्बरलाई विश्व स्वतन्त्रता दिवस मनाउँदै आएको भए पनि युरोपेली देशहरु आजको दिनलाई विश्व स्वतन्त्रता दिवसका रुपमा मनाउन चाहँदैनन् । उनीहरु उदासिन रहे पनि यसलाई विस्तारै अमेरिकाले विश्वभर विश्व स्वतन्त्रता दिवसका रुपमा स्थापित गर्ने प्रयास गरिरहेको छ । शीत युद्धकालदेखि नै संसारमा पुँजीवाद, कम्युनिजम र समाजवादलाई आधार बनाएका देशहरुबीच वैचारिक, कार्यगत तथा प्रणालीगत विवाद रहँदै आएको छ । त्यसैले पनि यो दिनलाई विश्वका सबै देशले विश्व स्वतन्त्रता दिवसका रुपमा नमनाएका हुन् ।
जे होस्, आजको दिनलाई विश्व स्वतन्त्रता दिवसका रुपमा मनाएर अमेरिकाले पनि विश्वभर स्वतन्त्रताको अभ्यास र प्रत्याभूतिलाई घनिभूत बनाउन खोजेको देखिन्छ ।
हाम्रो विचारधारा जे भए पनि, चाहे कम्युनिस्ट विचारधारा होस् या पुँजीवादी वा समाजवादी नै किन नहोस्, हामीले स्वतन्त्रताको प्रत्याभूति अनि स्वतन्त्र रुपमा जीवन यापन गर्न पाउनु पर्छ । यसको महत्त्व हाम्रो जीवनमा निकै छ ।
नेपालमा पनि राजनीतिक कालखण्डका विभिन्न वर्षहरुमा नेपाली नागरिकका लागि स्वतन्त्रताको प्रत्याभूति दिलाउन नयाँ आयाम थपिँदै आएका छन् । २००७ साल, २०४६ साल, २०६३ सालले आम नेपाली नागरिकका लागि स्वतन्त्रताको परिभाषा थप फराकिलो बनाउँदै लगेको छ । हामीले अझ स्वतन्त्र र सहज जीवनशैलीलाई अंगिकार गर्न अझ स्वतन्त्रताको परिभाषामा आवश्यक परिमार्जनहरुबारे छलफल गर्नु पर्ने पनि हुनसक्छ ।
स्वतन्त्रताको सबैलाई शुभकामना ।
सुयोग ढकाल
Liked by:
