आज पाँचौँ नेवा: दिवस हो ।
हरेक वर्षको मार्च महिनाको अन्तिम शनिवार लाई ‘विश्व नेवा: दिवस’का रूपमा मनाइन्छ । यो दिवस सन् २०१८ बाट मनाउन सुरु गरिएको हो । यो वर्षको विश्व नेवा: दिवसमा नेपाली छातामुनिका हरेक भाषा, संस्कृति र पहिचान बोकेका सबैलाई स्वागत छ ।
काठमाडौँ उपत्यका मूल थलो भएको नेवार समुदाय एउटा मूल बासी भाषिक समुदाय हो । सांस्कृतिक रूपले निकै सम्पन्न यो समुदायको आफ्नै भाषा र लिपि छ । त्यति मात्र हैन, नेपालमा सबभन्दा बढी खानाका प्रकार नेवा: समुदायमा नै प्रचलित छन् ।
नेवा: साहित्य, कला र संस्कृतिको सम्मान र यसको महत्त्वलाई अन्तर्राष्ट्रियकरण गर्न हरेक वर्ष मार्च महिनाको अन्तिम शनिवार लाई ‘विश्व नेवा: दिवस’ मनाउन थलिएको हो । आज पाँचौँ नेवा: दिवस हो । आजको दिन वर्ल्ड नेवा: अर्गनाइजेसनले काठमाडौँमा विशेष कार्यक्रम गर्दछ भने विश्वको कुना कन्दरामा बस्ने नेवा: समुदायले विभिन्न कार्यक्रम गरी दिवस मनाउने गर्छन् ।
यो वर्षको नेवा: दिवस मनाउने सन्दर्भमा वर्ल्ड नेवा: अर्गनिजेशनका नेपाल च्याप्टरले वसन्तपुर डबलीमा औपचारिक कार्यक्रम गर्ने जनाएको छ । विश्वभर फैलिएर बसेका नेवारहरूलाई एकताबद्ध बनाउने उद्देश्यले आयोजना हुन लागेको यो दिवसमा विश्वको कुना कन्दरामा बस्ने नेवा: समुदायले विभिन्न कार्यक्रम गरी दिवस मनाउने गर्छन् ।
गत वर्ष भने यस दिवसको कार्यक्रममा नेवा: समाज र नेपाल भाषाको विकासमा उल्लेख्य योगदान दिने आठ विशिष्ट व्यक्तित्वलाई सम्मान गरिएको थियो ।
यसवर्षको विश्व नेवा दिवसका बारेमा आधिकारिक वेबसाइटले जानकारीहरु राखेको छ । चौथो WNO महाधिवेशन तथा साधारण सभाका बारेमा विश्व नेवा संगठन कार्यकारी समिति (WNO EC) मार्च २७, २०२२ मा सकिँदैछ र नयाँ कार्यकारिणी समितिको निर्वाचन शनिबार जुन २५ मा न्यूयोर्कमा हुने विश्व नेवा संगठनको चौथो महाधिवेशनमा हुनेछ भनी प्रकाशन गरिएको छ। घटनाको थप विवरण चाँडै पोस्ट गरिनेछ भनेर प्रकाशन गरिएको छ ।
विश्व नेवा संगठनको आधिकारिक बेवसाइट
https://www.worldnewah.org/ हो ।
हुन त, अनेक किसिमका चाडपर्व मनाउँदै आएका नेवारहरूलाई यो नयाँ चाडको आवश्यकता किन भन्ने प्रश्न स्वाभाविक रूपमा उब्जिन सक्छ । अझ नेवा: दिवस भनेर मनाउने नै भए नेवारहरूका चाडपर्वहरूमध्ये कुनै चाडलाई छानी त्यही दिनलाई विश्व नेवा: दिवस भनी मनाए पनि नहुने होइन ।
यो दिवस मनाउनुको मुख्य तात्पर्य नै विश्वभरका नेवारहरूलाई एक ठाउँमा ल्याई नेवार भाषा, संस्कृति र अधिकारका लागि आवाज उठाउने एउटा माध्यमका रूपमा विकास गर्नु हो । यो दिवस मनाउनुको अर्को उद्देश्य विशेष गरी प्रवासमा रहेका नेवार समुदायबिच सम्पर्क बिस्तार गर्ने डबलीको रूपमा विकास गर्नु हो ।
नेपाल बाहिर पनि नेवारहरूले विभिन्न चाडपर्वहरू मनाउँदै आएका छन् । हाल अमेरिकाका नेवारहरू येँयाःपुन्हि, सिथिनखः, सापारु, पाहांचःह्रे, यःमरिपुन्हि आदि चाडहरू मनाउँदै आएका छन् । त्यसै गरी क्यानडा, अस्ट्रेलिया, जापान र युरोपका विभिन्न देशहरूमा यी विभिन्न चाडपर्वहरू मनाउने क्रम बढ्दो छ ।
नेवार समुदाय रहेका प्रायः देशमा बर्सेनि म्ह पूजा मनाउने चलन यसअघि नै चलेको थियो । यी चाडपर्वमा सम्पूर्ण कार्यक्रम सांस्कृतिक गतिविधिमा केन्द्रित हुन्छन् । यी दिनहरूमा भाषा, संस्कृति वा हक अधिकारबारे विचार–विमर्श गर्न कम मात्र समय हुने गर्दछ ।
त्यस कारण यी कार्यका लागि कुनै अलग दिन खोजी भाषा र संस्कृतिबारे विचार–विमर्श गर्ने, सचेतना जगाउने कार्य गर्न सकिन्छ कि भन्ने उद्देश्यले विश्व नेवा: दिवस मनाउने सुरुवात सन् २०१८ देखि सुरु भएको हो ।
सन् २०१८ मा विश्व नेवा: दिवसको दिन विश्वका २२ देशहरूमा अनेक कार्यक्रम गरी मनाइएको थियो । त्यसै गरी यो वर्ष पनि नेपाल, अमेरिका, क्यानडा, बेलायत, हङकङ, अस्ट्रेलिया, यूएइ, पोर्टुगललगायत देशमा यो दिवस भव्यताका साथ मनाइँदै छ ।
आजको दिन बिहान ८ बजे नेवा: समुदायका मानिसहरूले सांस्कृतिक र्याली आयोजना गर्दैछन् । यो र्याली राष्ट्रिय सभा गृहमा आएर विश्व नेवा सम्मेलनमा टुङ्गिनेछ । यसअघि विदेशतिर भइरहेको यो नेवा: सम्मेलन पछिल्ला वर्षहरुमा भने नेपालमा पनि हुन थालेको छ ।
नेवास् समुदायमा आइरहेको विभिन्न समस्याहरूलाई पनि आजको दिवसले प्रकाश पर्छ । काठमाडौँ उपत्यकाको स्थानीय जनता, संस्कृति र सम्पदाहरूलाई विकासको नाममा विस्थापित गर्न खोजिएको समस्याहरूबारेमा पनि आजको दिन विशेष छलफल हुने गरेको छ । नेवा: समुदाय सांस्कृतिक रूपले निकै सम्पन्न समुदाय हो । हाम्रो संस्कृतिको रक्षा गरौँ ।
हाम्रो पात्रोका लागि सुयोग ढकाल
Liked by:
